SCK CEN leidt onderzoek naar kleine kerncentrales van 4e generatie : federaal onderzoeksbudget €100 miljoen

Het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN zal kleine, modulaire reactoren van de toekomst onderzoeken – in samenwerking met (inter)nationale partners.

Daarvoor ontvangt het van de federale regering een onderzoeksbudget van 100 miljoen euro.

"SCK CEN zal met zijn ongeëvenaarde nucleaire expertise België naar duurzame kernenergie leiden", zei premier Alexander De Croo in zijn toespraak. Hij hield die toespraak op de viering van het 70-jarige bestaan van SCK CEN.

Het nucleaire onderzoekscentrum herneemt daarmee zijn oorspronkelijke opdracht. Het vooruitgangsoptimisme waarmee in 1952 in één vlotte beweging een handtekening onder de oprichtingsakte van het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN geplant werd, is verre van bekoeld.

"Destijds werd SCK CEN opgericht om kernenergie in België te stimuleren en het Belgische atoomtijdperk te lanceren.

Vandaag de dag zijn we de rots in de branding voor een brede waaier aan nucleaire domeinen. Ik ben trots dat we telkens nieuwe domeinen blijven aanboren en het immense potentieel van het atoom blijven ontdekken – en dat in functie van maatschappelijke noden", stelt Eric van Walle, directeur-generaal van SCK CEN.

"Inderdaad, zeventig jaar van nucleaire innovatie, en onze ambitie is nog steeds groot," aldus Peter Baeten, vanaf 1 november 2022 de nieuwe directeur-generaal van SCK CEN. Het nucleaire onderzoekscentrum zal zijn missie van nucleaire innovator uitgebreid kunnen invullen, want de maatschappelijke uitdagingen kloppen al aan de deur. "De nucleaire geneeskunde kent een spectaculaire groei. We zullen hier dan ook de komende jaren sterk op inzetten, met onze BR2- onderzoeksreactor én met nieuwe infrastructuren."

SCK CEN zal, bovenop zijn vitale productie van medische radio isotopen voor diagnostiek, nieuwe radio-isotopen voor therapeutische toepassingen produceren en tot radiofarmaceutische producten zuiveren. En dat zijn geen loze beloften, de bouwprojecten staan letterlijk in de steigers. Een tweede uitdaging die zich aandient, is de ontmanteling van de Belgische kerncentrales.

"De kennis en ervaring die wij met onze BR3-drukwaterreactor opdeden, zullen we gebruiken bij de ontmanteling van de Belgische kerncentrales." "Aan de vooravond van zijn 70-jarig bestaan moet het Belgische nucleair onderzoekscentrum zichzelf nog steeds voortdurend heruitvinden. Wetenschappers en technici moeten anticiperen op technologische ontwikkelingen, bij uitstek in de medische sector", zegt vice-eersteminister en minister van Economie en Werk Pierre-Yves Dermagne.

"Het is van cruciaal belang voor België dat SCK CEN en het – eveneens jarige – IRE, in samenwerking met Belgische bedrijven zoals IBA, een voortrekkersrol blijven opnemen in dit domein.

Met deze buitengewone Belgische expertise redden we elke dag levens, zo goed als overal ter wereld."

"Voedselveiligheid, innovatieve geneeskunde, duurzame energie, ... De nucleaire wetenschap heeft de wereld in relatief korte tijd gemoderniseerd en verbeterd. SCK CEN heeft mee vormgegeven aan die geschiedenis en mag daar terecht trots op zijn", aldus Rafael Mariano Grossi, directeur-generaal van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).

Dat zijn lovende woorden, en dat op een hoogdag voor SCK CEN. Vandaag, 24 mei 2022, viert het immers zijn 70-jarig bestaan. Internationale beleidsmakers en kernwetenschappers komen samen om dat historische moment te vieren. Tweede leven voor Belgisch kernenergieonderzoek

En wat met kernenergie – de beweegreden voor de oprichting van SCK CEN?

"Het woord zit in onze naam, maar het onderzoek naar Belgische kerncentrales richt zich op dit moment op de veiligheid en technische levensduur van reactoronderdelen", aldus Eric van Walle.

De Belgische regering wil nu ook investeren in onderzoek naar innovatieve, kleine, modulaire reactoren – de zogenaamde 'small modular reactor (SMR)'. Ze doet een beroep op de ongeëvenaarde kennis en decennialange ervaring van SCK CEN om onderzoek en ontwikkeling in handen te nemen.

Tinne Van der Straeten : 'Naast hernieuwbare energie, andere technologieën onderzoeken'

Minister Tinne Van der Straeten: "Naast de forse versnelling van hernieuwbare energie heeft de regering ook beslist om andere technologieën te onderzoeken die mogelijk een bijdrage kunnen leveren tegen 2050.

Daarvoor maakt de regering gedurende 4 jaar 25 miljoen euro per jaar vrij voor onderzoek naar kleine modulaire reactoren van de vierde generatie (SMR).

Dit moet toelaten te onderzoeken of duurzame kernenergie technisch haalbaar is.

De onderzoekers van SCK CEN behoren tot de absolute wereldtop en gaan nu op zoek naar grote doorbraken op zowel technologisch vlak als op het vlak van passieve veiligheid, non-proliferatie, minimalisatie van langlevend afval als economische haalbaarheid." 

De kleine modulaire reactoren waarvoor de regering een onderzoeksbudget van 100 miljoen euro vrijmaakt, gebruiken geen water als koelmiddel.

Een vloeibaar metaal – natrium of lood – of een gas moet de reactorkern koelen. Het voordeel van die koelmiddelkeuze is dat de nucleaire brandstof efficiënter opgebrand wordt en er op het einde van de rit minder kernafval overblijft.

Premier Alexander De Croo, die samen met de voogdijministers Pierre-Yves Dermagne en Tinne Van der Straeten de viering bijwoonde, erkent dat 2 GW kernreactoren verlengen, andere ontmantelen en tegelijk naar vernieuwende centrales streven een ambitieuze benadering vraagt.

"Ik ben ervan overtuigd dat vooraanstaande nucleaire spelers als IAEA en SCK CEN een bron van kennisinstroom zijn en daarnaast samen het noodzakelijke kennisbehoud kunnen waarborgen."

Dat beaamt ook Derrick-Philippe Gosselin, voorzitter van de Raad van Bestuur van SCK CEN. "Uit naam van alle leden van de Raad van Bestuur wil ik SCK CEN feliciteren met haar 70-jarige bestaan. Deze federale onderzoeksorganisatie is een van de parels van ons land.

We zijn wereldberoemd omwille van onze nucleaire kennis, dankzij een continu streven naar excellentie. Het is een hele eer om voorzitter te zijn van SCK CEN, die elke dag met veel enthousiasme werkt aan een betere toekomst."

MYRRHA als ontwikkelingsboost

Als België ervoor zou kiezen om loodgekoelde SMR's te onderzoeken, kan het profiteren van het ontwikkelingstraject van MYRRHA. MYRRHA is geen SMR, maar deelt wel enkele principes zoals compactheid, het koelmiddel en dus snelle neutronen.

"SCK CEN heeft een specifieke expertise in nucleaire technologie gekoeld met lood-bismut. Het is er wereldwijd koploper in. Dat plaatst België in een bevoorrechte positie", verklaart premier Alexander De Croo.

De lessen die SCK CEN uit het ontwikkelingstraject van MYRRHA trekt, kan het dus overhevelen naar het ontwikkelingstraject van innovatieve SMR's. Al blijft de doelstelling fundamenteel anders.

Eric van Walle verduidelijkt: "Innovatieve SMR's zullen elektriciteit produceren. Bij MYRRHA hebben we die snelle neutronen nodig om aan te tonen dat we hoogradiotoxisch afval kunnen omzetten naar afval dat niet meer toxisch is, dat minder warmte afgeeft en dat merendeels korter in levensduur is. Met dat proces, transmutatie, kunnen we de ecologische voetafdruk van een toekomstige geologische berging verkleinen."

Krachten bundelen

Hoewel België een bevoorrechte positie heeft, moeten de verwachtingen realistisch blijven.

"We beseffen dat er nog heel veel onderzoekswerk verricht moet worden, vooraleer België een eerste SMR kan bouwen. Om te kunnen slagen, is nationale en internationale samenwerking – zowel op wetenschappelijk als industrieel niveau – een absolute noodzaak", besluit Hamid Aït Abderrahim, de peetvader van MYRRHA.

Met het onderzoek start dan ook de zoektocht naar geschikte industriële partners voor de realisatie van de innovatieve SMR's.

SCK CEN 70 jaar ervaring in nucleair onderzoek en nucleaire technologie

SCK CEN behoort tot de grootste onderzoeksinstellingen van België. Meer dan 850 medewerkers zetten zich iedere dag in voor de ontwikkeling van vreedzame toepassingen van radioactiviteit.

De onderzoeksactiviteiten van SCK CEN focussen zich op drie grote thema's: veiligheid van nucleaire installaties, ontwikkeling van nucleaire geneeskunde en bescherming van mens en milieu tegen ioniserende straling.

SCK CEN wordt wereldwijd erkend en deelt zijn kennis door talrijke publicaties en opleidingen, zodat deze pool aan uitzonderlijke competenties behouden wordt. Foto's W. De Groote/NNieuws.