België noteert op één na hoogste faillissementsjaar

Graydon Barometer Faillissementen: toepassing recente wetgeving stuwt het aantal faillissementen.

In 2019 gingen er in België 11.817 bedrijven failliet. Dat zijn er 1.103 meer dan in 2018, oftewel een stijging van ruim 10 procent. Dat blijkt uit de jongste Graydon Barometer Faillissementen over 2019. Daarmee gaat 2019 de boeken in als het op één na hoogste faillissementsjaar ooit. De stijging valt met name te wijten aan recente wijzigingen in wet- en regelgeving voor het bedrijfsleven.

Gedurende 2019 ging in België één bedrijf per 122 actieve bedrijven failliet, dat is een faillissementsgraad van 0,82 procent. "In 2018 lag deze faillissementsgraad met 0,77 procent, een stuk lager", zegt Eric Van den Broele, Senior Manager Research & Development bij Graydon. "Maar in volle crisisperiode maten we falingsgraden tot 1,1 procent. Zo ging in 2013 één bedrijf per 93 actieve bedrijven over de kop."

De stijging van het aantal faillissementen, die nu al een hele tijd aanhoudt, is te verklaren en mag niet gedramatiseerd worden. Recent onderzoek van Graydon heeft uitgewezen dat vooral een aantal wetswijzigingen aan de basis ligt van de hoge cijfers.

Vandaag kunnen bijvoorbeeld ook vzw's en vrije beroepen in faling gaan en een tweede kans krijgen. Daarnaast gebruiken verschillende rechtbanken ook de mogelijkheden die ze gekregen hebben om zogenaamde spookbedrijven op te doeken.

Door deze faillissementen kwamen in 2019 kwamen 21.493 jobs (+13,4%) op de tocht te staan als direct gevolg van het faillissement van de werkgever. Dit is voornamelijk het gevolg van enkele bijzonder zware faillissementen. Zo telden we het afgelopen jaar maar liefst 11 faillissementen waar meer dan 100 personeelsleden bij betrokken waren.

Twee ervan moeten we zelfs rekenen tot de zwaarste faillissementen van het afgelopen decennium (de firma's Belle uit Kortrijk waar 636 personeelsleden bij betrokken waren en Thomas Cook met 630 personeelsleden).

Faillissementen stijgen in Vlaanderen en Wallonië, niet in Brussel

De stijging van het aantal faillissementen in 2019 is een trend die vrij gelijk oploopt in het Vlaamse en Waalse gewest. Binnen het Vlaamse Gewest steeg het aantal faillissementen met 16 procent (5.763 faillissementen in 2019, 794 meer dan in 2018) en in het Waalse Gewest steeg het aantal faillissementen met 12,5 procent (2.932 faillissementen in 2019, 326 meer dan in 2018). In het Brusselse Gewest daalde het aantal faillissementen juist licht met bijna één procent (3.012 faillissementen in 2019, 28 minder dan in 2018).

"Wel moeten we wijzen op het feit dat we in Brussel vanaf einde 2017 en over het volledige jaar 2018 een bijzonder sterke stijging hebben moeten vaststellen", duidt Eric Van den Broele van Graydon. "Een stijging die zich, na enkele luwe maanden, doorzet. Zo was afgelopen december 2019 voor Brussel de zwaarste decembermaand ooit."

Sterkste toenames in Luxemburg en Limburg

Op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest na constateert Graydon in elke provincie belangrijke stijging van het aantal faillissementen. Binnen het Vlaamse gewest stijgt het aantal faillissementen naar verhouding het sterkst in de provincie Limburg (798 faillissementen, +19,3% tov 2018) gevolgd door Vlaams-Brabant (709 faillissementen, +19% tov 2018).

Hierbij spant het gerechtelijk arrondissement Leuven de kroon met 361 uitspraken (+31,3% tov 2018) oftewel het hoogste aantal uitspraken ooit binnen dit arrondissement. De provincie Antwerpen kent een stijging (2.038 faillissementen, +17,8% tov 2018) net als Oost-Vlaanderen (1.281 faillissementen, +17,2% tov 2018). De provincie West-Vlaanderen valt op door een meer gematigde stijging (937 faillissementen, +6,4% tov 2018).

Binnen het Waalse Gewest stijgt naar verhouding het aantal faillissementen het sterkst in de provincie Luxemburg (196 faillissementen, +49.6% tov 2018), waar het aantal faillissementen met de helft is toegenomen in vergelijking met een jaar eerder.

Ook in de andere provincies nam het aantal faillissementen toe: Luik (1.103 faillissementen, +12,8% tov 2018), Waals-Brabant (437 faillissementen, +12,6% tov 2018), Henegouwen (822 faillissementen, +8,2% tov 2018) en Namen (374 faillissementen, +7,2% tov 2018).

Recordaantal faillissementen in de Bouw

In tegenstelling tot andere jaren leverde in 2019 niet de Horeca maar wel de Bouwnijverheid het grootste aantal faillissementen. Sterker nog, de Bouw kent een absoluut recordaantal faillissementen in 2019. Met 2.086 faillissementsuitspraken kent de sector een toename met 7,5 procent.

De cijfers van Graydon laten voor de Bouw een falingsgraad van 1,5 procent zien. Anders gesteld: binnen de Bouwnijverheid ging er in 2019 één per 67 actieve bouwondernemingen failliet. "In vergelijking tot de afgelopen jaren gaat het gemiddeld om beduidend kleinere ondernemingen. Bij de 2.086 faillissementen in de Bouw waren er dan ook 'slechts' 3.487 personeelsleden betrokken. Dat is dan weer het laagste aantal betrokken personeelsleden van het afgelopen decennium."

De Horecasector is daarmee geen koploper meer als het gaat om het aantal faillissementen. De sector kent met 2.072 faillissementsuitspraken wel een stijging (+3,7%) en komt daarmee op de tweede plaats. De Horeca is wel de sector met het grootste risico op faillissement. In 2019 ging één op 30 actieve horecazaken failliet.

De Transportsector komt als het gaat om de stijging van het aantal faillissementen op een derde plaats met 521 uitspraken. Dat is ook voor de Transportsector een recordniveau. Van den Broele: "Binnen deze kleinere sector meten we een falingsgraad van 1,6 procent (één faillissement per 62 ondernemingen)."