Afgelopen jaar verschenen in de pers verschillende verontrustende berichten over het aantal huisartsen in onze regio. Kempens Kamerlid Yoleen Van Camp (N-VA) uit Herentals vroeg bij het kabinet Volksgezondheid de exacte cijfers op. Van Camp: "Voor ons Kempenaren zijn daarin twee zaken belangrijk: of er voldoende huisartsen zijn én of ze in de buurt te vinden zijn."

Uit de officiële en objectieve RIZIV-cijfers blijkt geen reden tot bezorgdheid.

Met een ratio van 1,15 huisartsen / 1000 inwoners halen we vlotjes de norm van 0,9.

En de Kempenaar vindt ook huisartsenzorg in de buurt – de paar Kempense gemeenten met een lager aanbod worden omringd door buurgemeenten met een hoger aanbod.

Yoleen Van Camp ijvert wel voor het behoud van de vestigingspremie, die huisartsen krijgen die een praktijk starten in gemeenten met een tekort: "Uit de cijfers blijkt die premie zeker effectief – regio's met een (dreigend) tekort, zagen het aantal nieuwe artsen op een paar jaar tijd met 7% groeien."

Zijn er in de Kempen te weinig huisartsen?

Een gewone huisarts kan gemiddeld een 1000 patiënten aan, dus wordt gekeken naar het aantal per 1000 inwoners. Begin dit jaar telde onze regio 1029 actieve huisartsen, voor een bevolking van 894 754, dus 1,5 / 1000 of een licht overschot van 134 huisartsen.

Voor de Zuiderkempen betreft de ratio 1,12 en voor de Noorderkempen 1,17. Ook de spreiding is belangrijk, want de Kempenaar moet bij een huisarts in de buurt terecht kunnen. Dichtstbijzijnd kan overigens ook de praktijk in een aanpalende gemeente zijn, temeer met de huidige trend naar groepsprakijken, met geografische bundeling.

De Zuiderkempen telt met Dessel (0,74) en Nijlen (0,71) twee gemeenten die onder de 0,90 ratio duiken en daarmee minstens 2 huisartsen tekort hebben. De buurgemeenten hebben echter telkens een overschot dat de tekorten compenseert.

Nijlen bijvoorbeeld, telt op zich 7 huisartsen te weinig, maar ligt te midden van gemeenten met een (ruim) overschot, waaronder Lier (+18), Zandhoven (+8), Grobbendonk (+3), Heist-op-den-berg (+2) en Berlaar (+3). De Noordenkempen telt 7 gemeenten met een tekort: Brecht (0,81), Essen (0,86), Kapellen (0,86), Malle (0,79), Ravels (0,75), Retie (0,72) en Wuustwezel (0,79).

Het gaat daarbij telkens om een kleiner tekort (van 2 tot 5 huisartsen per gemeente), waarbij er telkens buurgemeenten zijn met een (ruim) overschot, zoals Brasschaat (+29), Kalmthout (+13), Schoten (+9), Schilde (+6) en Zoersel (+9).

Moeten we ons zorgen maken over de toekomst?

Drie op 10 Kempense huisartsen is 60 plus, wat in lijn ligt met de nationale cijfers. 62% van de huisartsen is van het mannelijke geslacht en daarvan gaat, in Vlaanderen, 66% ten vroegste op 65 op pensioen (1 op 5 werkt zelfs door tot (na) zijn 75ste).

Nog daartegenover staat dat het aantal huisartsen dat zich in de Kempen vestigt jaarlijks aangroeit en dat vooral in gemeenten en streken waar er een tekort is of dreigt.

"Het Vlaamse beleid, met een premie voor huisartsen die zich in gemeenten met een tekort vestigen, werpt duidelijk vruchten af", stelt Van Camp vast.

Zo zag de Noorderkempen (dat meer gemeenten telt met een tekort) het bestand de voorbije 5 jaar met 7% aangroeien, terwijl het in de Zuiderkempen stabiel bleef. Opvallend: het gaat vooral om een aangroei jonge artsen (<35 jaar) – zij verdubbelden op 5 jaar tijd in de Noorderkempen.

Een derde belangrijk element is de werkzaamheidsgraad. Ook daar zitten we in onze regio, met de hoogste voltijdsequivalenten van het land, goed. Alleen in Wallonië draaien huisartsen op halve toeren, overigens.

Opvallend is ook dat al bijna de helft (46%) van de Kempense huisartsen zich in een groepspraktijk verenigd heeft (veel meer dan het nationale percentage van 35).

Het multidisciplinaire aanbod zit dus ook snor want groepspraktijken huizen doorgaans verschillende zorgverleners, zoals een verpleegkundige. Ook qua huisartsenwachtposten is het aanbod in onze regio voor zorg "na de uren" behoorlijk.

In de Zuiderkempen zijn er in Herentals, Geel, Westerlo en Lier en Heist-op-den-Berg wachtposten. In de Noorderkempen is het aanbod beperkt tot Turnhout en Merksem en is het dus voor de inwoners van de gemeenten daartussen wel wat verder pendelen daar de dichtstbijzijnde wachtpost.