Europese primeur in de behandeling van evenwichtsproblemen bij GZA Ziekenhuizen

In GZA Ziekenhuizen campus Sint-Augustinus krijgt een Belgische patiënt op woensdag 27 januari 2021 voor het allereerst in Europa een vestibulair implantaat. Dat nieuwe implantaat maakt het mogelijk om patiënten met totale uitval van de evenwichtsfunctie te behandelen, aan de hand van elektrische stimulatie.

Het binnenoor bevat zowel het gehoororgaan als het evenwichtsorgaan. Het verlies van de binnenoorfunctie leidt tot doofheid en evenwichtsproblemen. Tweezijdig verlies van de evenwichtsfunctie (= vestibulopathie) is een zeer ernstige handicap die de levenskwaliteit van miljoenen mensen aantast.

Het leidt tot een continu gevoel van balansverstoring en de onmogelijkheid om scherp te zien tijdens beweging. Daardoor is het risico op vallen, met alle mogelijke schade, 30 keer groter dan normaal.

Kortom: het maakt een normaal leven onmogelijk. De mogelijke oorzaken zijn o.m. de ziekte van Menière, genetische en neurodegeneratieve aandoeningen, hersenvliesontsteking, enz. Tweezijdige vestibulopathie gaat trouwens vaak samen met tweezijdige doofheid.

Bij zulke patiënten zijn de klassieke behandelingsopties, zoals medicatie en/of vestibulaire revalidatie, meestal onvoldoende. Daarom werken onderzoeksteams wereldwijd aan de ontwikkeling van implanteerbare technologie die de functie van het menselijke perifere evenwichtsorgaan kan vervangen door elektrische stimulatie.

Het concept is vergelijkbaar met de toepassing van elektrische stimulatie bij de behandeling van doofheid door middel van een cochleair implantaat.

Recent werd er een nieuw experimenteel vestibulair implantaat ontwikkeld in het kader van het multicentrische BionicVest onderzoeksconsortium, financieel ondersteund door het Horizon 2020 Research and Innovation Programma van de Europese Gemeenschap (Grant Agreement Nº 801127). Het consortium bevat vier onderzoeksteams uit Las Palmas (prof. Angel Ramos), Pamplona (prof. Manuel Manrique), Rome (prof. Maurizio Barbara) en Antwerpen (prof. Andrzej Zarowski en prof. Erwin Offeciers), met de technologische ondersteuning van het Cochlear Technology Center in Mechelen (CEO dr. Carl Van Himbeeck).

Een eerste pilootstudie bij drie patiënten, uitgevoerd in Las Palmas door prof. Angel Ramos, toonde veelbelovende resultaten. In de eerste fase krijgen twaalf dove patiënten met tweezijdige totale uitval van de evenwichtsfunctie in drie Europese landen een implantaat (België, Spanje en Italië).

Het implantaat is gebaseerd op de technologie van cochleaire implantaten en bevat een bijkomende elektrode die in het evenwichtsorgaan wordt geplaatst

Op woensdag 27 januari 2021 plaatst NKO-arts prof. Andrzej Zarowski op campus Sint-Augustinus bij een eerste patiënt in Europa het nieuwe vestibulair implantaat. In tegenstelling tot andere ontwikkelingen die enkel in laboratoriumomgeving werden getest, kan de Belgische patiënt na implantatie de processor van het systeem mee naar huis nemen ter ondersteuning in het dagdagelijkse leven.

Prof. Andrzej Zarowski, die het Belgische onderzoeksteam leidt, zegt dat het Antwerpse NKO-team niet toevallig werd uitgekozen om deel uit te maken van het consortium: “Als pioniers in de ontwikkeling van cochleaire implantaten plaatsten wijlen prof. Jean Marquet, prof. Stefaan Peeters en prof. Erwin Offeciers België reeds eerder in de wereldtop op het vlak van hoogtechnologische medische implantaten.”

“Het vestibulaire implantaat geeft nieuwe hoop aan patiënten met invaliderende instabiliteit ten gevolge van tweezijdige vestibulaire uitval,” gaat prof. Zarowski verder. “De ontwikkeling van dit vestibulair implantaat is het resultaat van een perfect partnerschap tussen de clinici, de wetenschappers en de industrie.”

De samenstelling van het Antwerpse kernteam benadrukt de noodzakelijke interactie tussen verschillende wetenschappelijke disciplines: prof. Andrzej Zarowski, prof. Erwin Offeciers, prof. Joost van Dinther (oorchirurgen); dr. Catherine Blaivie (klinische evenwichtsspecialiste NKO); dr. sc. Robby Vanspauwen (biomedische wetenschappen); prof. Floris Wuyts en dr. sc. Marc Leblans (fysici); PhD-studenten Morgana Sluydts en Liesbeth De Coninck (audiologen).

Het project beklemtoont tevens het grote belang van internationale interdisciplinariteit en Europese samenwerking. NNieuws Willy Ysewijn