Sinds 2014 zijn aanbieders van onverpakte voeding verplicht om de aanwezigheid van allergenen (bijvoorbeeld gluten, pinda of schaaldieren), mondeling of schriftelijk te melden aan consumenten.
Uit de allereerste cijfers die N-VA-Kamerleden Yoleen Van Camp en Renate Hufkens opvroegen, blijkt er nog véél werk aan de winkel. Bijna 60% van de zaken liep bij de eerste controles vorig jaar tegen de lamp.
Dit jaar is er een lichte verbetering waarneembaar maar blijft 56% niet in regel. Vooral pittazaken scoren slecht. In een 86% van de gecontroleerde items bij pittazaken werd een overtreding genoteerd, wat in Brusselse pittazaken tot 97% oploopt.
Nochtans heeft al 3% van de bevolking een voedingsallergie en neemt het aantal en de ernst jaarlijks nog toe. Contact of inname van een allergeen kan leiden tot de dood.
Daarom vragen Van Camp en Hufkens dat zaken ondersteund worden om de ingrediëntenlijst van hun waren digitaal te beheren. Daar bestaan vandaag al verschillende aanbieders voor én het biedt, naast mensen met een allergie, ook perspectieven voor wie gezonder wil eten of een dieet volgt.
Frituren 70% overtredingen
Ook frituren scoren met een 70% overtredingen slecht. Detailhandelaars (een 30%) en slagers (een 35%) scoren beduidend beter en ook bakkers scoren op zowat de helft van de gecontroleerde items goed.
Verkopers van voorverpakte waren doen het beduidend beter. Zij moeten al van 2007 op het etiket 14 frequente allergenen vermelden, waaronder gluten, schaaldieren, eieren en pinda's. Van de 7 251 gecontroleerde zaken was dit jaar liefst 90% volledig in orde – een stijging met 3% tegenover 2015. Vaak waren allergenen wel aangeduid, maar onvoldoende zichtbaar vermeld.
Omdat de wetgeving voor onverpakte voeding nog maar recent geldt, bleven sancties beperkt tot informeren en begeleiden.
Van Camp en Hufkens zien vooral heil in een digitaal pakket voor de samenstelling van voedingswaren, op basis van de ingrediëntenlijst.
Verschillende zaken gebruiken dat al met succes. Opzoeken welke bakker patisserie aanbiedt zonder eieren, bijvoorbeeld, wordt dan kinderspel. Voor mensen die gezonder willen eten of een dieet volgen is zulks ook een zegen.
Diabetici kunnen dan bijvoorbeeld van elk product in een oogopslag de koolhydraatportie naslaan, in de winkel via bijvoorbeeld een QR-code of thuis via een app.
Van de kinderen heeft zelfs al 8% een voedingsallergie. Vooral de laatste jaren stelt de Hoge Gezondheidsraad een toename vast, zowel van het aantal als van de ernst. De WHO rekent voedselallergieën tot het vierde grootste probleem voor de volksgezondheid.
Een allergie is overigens niet hetzelfde als een intolerantie. Bij een allergie treedt het immuunsysteem abnormaal op tegen een bepaald voedingsproduct of -component, het allergeen genaamd. Bij een intolerantie kan het ook gaan om de onmogelijkheid om bepaalde voedingscomponenten af te breken, zoals bij een lactasetekort (het eiwit dat lactose afbreekt) een lactose-intolerantie optreedt.
De symptomen zijn uiteenlopend, van uitslag en diarree tot ademhalings- en hartproblemen en zelfs shock, tot overlijden.
Kleine hoeveelheden kunnen bij gevoelige patiënten al voldoende zijn om reacties uit te lokken. Enkel het volledig weren van het allergeen kan reacties vermijden. Vandaar het primordiale belang om over correcte en volledige informatie over voeding(smiddelen) te beschikken.