In de Kempen zijn er vier gevangenissen. In Hoogstraten, Wortel, Merksplas en Turnhout verblijven circa 1300 mannelijke gedetineerden. Ook achter de gevangenismuren biedt CAW De Kempen hulp bij welzijnsvragen. Gedetineerden kunnen op verhaal komen bij trajectbegeleiders en samen aan een toekomst werken.
Aansluitend coördineert een team van zes organisatieondersteuners een breed aanbod van activiteiten en timmert ze met de gedetineerden aan allerlei welzijnsprojecten . Herstelgericht werken en de brug maken tussen binnen en buiten de muren staat daarbij centraal.
RETOER is een initiatief van CAW De Kempen met steun van FOD justitie en de Vlaamse Gemeenschap. Het is een regionaal project waarbij de vier Kempische gevangenissen betrokken zijn en waarbij allerlei organisaties in de Kempische regio worden bereikt die werken voor een goed doel.
CAW De Kempen kadert het project RETOER in de visie van de overheid die ijvert voor een humane en herstelgerichte detentie. RETOER focust hierbij op het maatschappelijk herstel van gedetineerden en het verhogen van hun betrokkenheid bij de samenleving. Herstel tussen dader en individueel slachtoffer is hier niet aan de orde. Daarvoor zijn andere specifieke initiatieven ontwikkeld en andere partners betrokken.
Omwille van een misdrijf worden gedetineerden voor een tijd uit de samenleving gebannen. De samenleving blijft achter met de aangerichte schade. De draad tussen de gavengenis en de buitenwereld wordt (grotendeels) doorgeknipt.
Vanuit het proces dat sommige gedetineerden tijdens hun detentie doorlopen, zijn ze aanspreekbaar om een positief signaal te geven aan de buitenwereld. Zo kunnen ze betekenis geven aan wie zij kunnen zijn voor andere mensen, buiten. Voor deze gedetineerden kan het mede een weg zijn uit een negatieve spiraal.
Het project dat we opzetten geeft ook burgers en organisaties in onze samenleving actief de kans om een brug te slaan naar de wereld achter de gevangenismuren en contact te maken met gedetineerden. Dit vanuit humaan oogpunt én in het vooruitzicht van het moment dat de gedetineerde terug vrij komt en hopelijk een positievere wending kan geven aan zijn misgelopen verhaal.
Lancering van het regionaal project RETOER
Gedetineerden zijn en voelen zich buiten gesloten. Hoe kunnen ze iets teruggeven aan deze wereld en proberen een positieve verbinding te maken? Hoe kan je iets tastbaar teruggeven als je het materieel/financieel vanuit een gevangenis gewoon niet kan met het weinige geld dat je (soms) verdient ? RETOER wil hier inhoud en vorm aan geven.
Geld is vaak een probleem, maar waarover een gedetineerde wél beschikt en mee aan de slag kan, is tijd, veel tijd. Binnen RETOER komen gedetineerden samen om te zoeken wat ze in die tijd achter de tralies ook kunnen betekenen voor de buitenwereld, niet voor de gegoede burger, maar wel voor organisaties of plaatsen waar men aan de slag gaat met mensen of situaties aan de rand van de samenleving.
RETOER wil een project niet voor maar van gedetineerden zijn. Vanuit CAW De Kempen brengen we ze samen en bieden we een forum om samen te zoeken naar de juiste manier.
In het voorjaar 2014 schreven we in de vier Kempische gevangenissen een ontwerpwedstrijd uit. We vroegen gedetineerden om mee na te denken over de mogelijke inhoud van deze herstelgedachte en dit een naam en een gezicht te geven. Tijdens de zomermaanden kozen we ervoor om de plaatselijke projecten onder één naam en logo te bundelen:
Er werd gekozen om creaties te maken die voortkomen uit afval of restmaterialen.
Gratis materiaal dat gedetineerden recycleren om er opnieuw iets betekenisvol van te maken. Oude spullen die normaal in de vuilnisbak belanden krijgen daardoor een nieuw leven en worden weggeschonken. In elke gevangenis wordt samen gezocht, overlegd en gekozen met welk materiaal iets kan gemaakt worden.
Met deze eerste creaties en het doneren ervan aan organisaties in de Kempen lanceren we het project RETOER. Ook voor de volgende jaren wil RETOER een kader zijn om gedetineerden met de beschikbare tijd zinvol aan de slag te laten gaan en verbindingen te maken met waardevolle initiatieven in de Kempen.
Het verhaal achter RETOER en hoe het ook in de volgende maanden verder groeit kan je volgen via www.cawdekempen.be/retoer
