De Federale Gerechtelijke Politie krijgt meer voertuigen ter beschikking om georganiseerde misdaad te onderzoeken.

Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne wil namelijk meer in beslag genomen voertuigen laten gebruiken door de politie. Daarvoor werkte de minister een samenwerkingsovereenkomst uit tussen de Geïntegreerde Politie en het Centraal Orgaan voor Inbeslagneming en Verbeurdverklaring (COIV).

Er wordt gemikt op zo'n 100 wagens per jaar.

Het COIV is een instelling die valt onder het openbaar ministerie en staat onder gezag van de minister van Justitie. Het COIV staat in voor de inbeslagnames in strafzaken van zaken met een bepaalde waarde. Het komt tussen op bevel van de procureur des konings of de onderzoeksrechter.

Dit kan onder meer gaan om gestolen goederen, vastgoed, informaticamateriaal, dure horloges, juwelen, cash geld, geldsommen op bankrekeningen, cryptomunten en veel meer.

Ook voertuigen worden geregeld in beslag genomen tijdens strafonderzoeken, omdat ze gebruikt werden om misdrijven te plegen. Inbeslagnames gebeuren ook om te voorkomen dat daders al hun waardevolle bezittingen doen verdwijnen en bijgevolg schadevergoedingen en boetes na een veroordeling niet meer kunnen betalen.

Het COIV beheert de in beslag genomen goederen en gelden totdat de rechtbank de verbeurdverklaring of teruggave beveelt. Bij een verbeurdverklaring worden de goederen te koop aangeboden op Finshop.be, het verkoopplatform van de FOD Financiën.

Deze verkoop kan ook in een eerdere fase van een onderzoek, omdat de in beslag genomen goederen snel in waarde kunnen dalen of indien er kosten zijn voor de bewaring van een goed. Bv. bij een in beslag genomen voertuig waar er stallingskosten zijn. Indien de rechter in zo'n geval toch de teruggave beveelt, wordt de vastgestelde waarde bij het begin van de inbeslagname terugbetaald aan de eigenaar.

Onduidelijke procedure

De wet op het COIV voorziet reeds dat de directeur het besluit tot verkoop van een voertuig kan opschorten om het ter beschikking te stellen aan de politie zodat in beslag genomen voertuigen ook mogen worden ingezet bij de bestrijding van georganiseerde criminaliteit of bij onderzoeken naar misdaden. In de praktijk gebeurt dit echter veel te weinig.

Zo werden in 2021 slechts 16 in beslag genomen wagens ingezet. Dit terwijl er jaarlijks honderden voertuigen in beslag worden genomen. Een van de oorzaken was het ontbreken van duidelijke afspraken tussen het COIV en de politie, de juridische onzekerheid omtrent de aansprakelijkheid en een onderbemanning van de betrokken dienst binnen de federale politie die expertises moet uitvoeren.

De Federale Gerechtelijke Politie beschikt momenteel over 900 voertuigen waaronder 111 die via het COIV ter beschikking worden gesteld. Hoewel er sinds 2020 350 nieuwe dienstvoertuigen zijn aangekocht, is het wagenpark nog steeds verouderd en onvoldoende. De federale gerechtelijke politie kan de in beslag genomen wagens met andere woorden goed gebruiken.

100 voertuigen per jaar

Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne heeft daarom een nieuwe regeling uitgewerkt samen met de betrokken diensten. De te volgen procedures werden vastgelegd, juridisch sluitend en transparant gemaakt ten aanzien van alle betrokken partijen.

Er is ook afgesproken wie de wagens mag gebruiken en voor welke doeleinden. Voorheen mocht enkel de Federale Gerechtelijke Politie hier beroep op doen, maar nu wordt dit ook voor de lokale politiezones mogelijk.

De doeleinden zijn gelimiteerd tot de bestrijding van georganiseerde criminele netwerken en zware misdaden. Tevens zijn de procedures vastgelegd inzake de voertuigen die in aanmerking komen om ter beschikking te worden gesteld van de geïntegreerde politie en inzake verzekering en in geval van teruggave bij niet-veroordeling.

Enkel wagens met een waarde minder dan 50.000 euro komen in aanmerking. Wagens boven dit bedrag worden in principe gereserveerd voor publieke verkoop met het oog op maximale recuperatie van criminele middelen. Bij misdaden waarbij er slachtoffers betrokken zijn, zullen de in beslag genomen wagens niet aan de politie uitgeleend worden maar wel verkocht om de slachtoffers te kunnen vergoeden.

Daarnaast wordt ook de dienst binnen de federale gerechtelijke politie die de expertises uitvoert en inzetklaar maakt, versterkt van 2 naar 4 personen. Ook garagisten zullen een expertise kunnen doen op vraag van de politie. Daarnaast worden de IT-systemen van de verschillende diensten aan elkaar gekoppeld.

Dankzij deze versterkingen en de nieuwe regeling zouden er jaarlijks zo'n 100 in beslag genomen voertuigen voor politionele doeleinden kunnen worden ingezet. Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne ging vandaag op bezoek bij de betrokken diensten om die nieuwe samenwerkingsovereenkomst te ondertekenen.

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: "De politie moet meer slagkracht krijgen in de strijd tegen de georganiseerde misdaad. Een van de manieren om die slagkracht te verhogen is de uitbreiding van het wagenpark. Daarom willen we de in beslag genomen voertuigen zo veel mogelijk benutten door de politie. De wet die dit mogelijk maakte, bestond al. De praktische uitvoering ervan was echter ondermaats.

Deze samenwerkingsovereenkomst moet het aantal in beslag genomen wagens ten dienste van de politie opvoeren tot zo'n 100 per jaar."

Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: "Deze samenwerkingsovereenkomst verduidelijkt het reeds bestaande wettelijk kader en zorgt voor duidelijke afspraken tussen het COIV, lokale en federale politie. Hierdoor zullen er in de toekomst meer inbeslaggenomen wagens kunnen gebuikt worden door de politie, wat meer slagkracht geeft in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en zware misdaad."

Marc De Mesmaeker, commissaris-generaal van de Federale Politie: "Criminaliteit mag niet lonen. In onderzoeken naar georganiseerde criminaliteit willen we daarom niet alleen de daders identificeren, maar ook hun illegaal verkregen vermogen en bezittingen in kaart brengen.

Deze 'follow the money'-filosofie is verankerd in het Nationaal Veiligheidsplan en raakt aan de belangrijkste drijfveer van criminele organisaties: het geld. Dat de politie een deel van de in beslag genomen wagens zelf kan inzetten om criminele organisaties te bestrijden, is een absolute meerwaarde.

Het samenwerkingsakkoord met het COIV biedt hiervoor nu een duidelijk kader. De materiële steun is meer dan welkom en zal ons helpen om de georganiseerde criminaliteit verder te bestrijden – en dat met behulp van hun eigen middelen."

Jurgen De Landsheer, vertegenwoordiger van de VCLP : "De door de politie in beslag genomen voertuigen die ter beschikking worden gesteld van de politie zullen ook zeker nuttig zijn voor de politiezones in het kader van de uitvoering van gerechtelijke politieopdrachten. Dit is met name het geval wanneer het nodig is om observaties te doen met voertuigen die niet bekend mogen zijn in het crimineel milieu. Bijkomende middelen in de strijd tegen criminaliteit zijn uiteraard altijd welkom.'