Justitie : 'Met nieuwe tool voor processen via videoverbinding bereikt digitalisering van Justitie nieuwe mijlpaal'
De nieuwe applicatie JustCourt die het mogelijk maakt om hybride of volledig virtuele zittingen te houden in de hoven en rechtbanken, is vandaag gelanceerd.
Het gaat om een videoconferentiesysteem waarop procespartijen kunnen inbellen en vervolgens vanop afstand deelnemen aan een proces. Denk aan een persoon die minder mobiel is, een transport van een gedetineerde dat te risicovol is of een advocaat die op verschillende rechtbanken wordt verwacht om te pleiten.
Minister van Justitie Van Tigchelt woonde vandaag de lancering van JustCourt bij in de rechtbank van eerste aanleg in Mechelen.
Het gaat om een videoconferentiesysteem waarop procespartijen kunnen inbellen en vervolgens vanop afstand deelnemen aan een proces. Denk aan een persoon die minder mobiel is, een transport van een gedetineerde dat te risicovol is of een advocaat die op verschillende rechtbanken wordt verwacht om te pleiten.
Minister van Justitie Van Tigchelt woonde vandaag de lancering van JustCourt bij in de rechtbank van eerste aanleg in Mechelen.
'Digitaal vergaderen is niet meer weg te denken uit het professionele leven. Het zorgt voor minder onnodige verplaatsingen, meer flexibiliteit en meer efficiëntie. Het kan tevens bijdragen tot de klantvriendelijkheid en toegankelijkheid.
Ook bij Justitie zit videoconferentie in de lift. In het begin van de legislatuur werd voor 3,1 miljoen euro geïnvesteerd in grote schermen en audioapparatuur zodat de rechtszalen over de nodige hardware beschikken. Voornamelijk in bepaalde zittingen van de burgerlijke rechtbanken worden reeds videozittingen en hybride zittingen gehouden via Microsoft Teams.
Een algemeen gebruik in bijvoorbeeld ook strafzaken, was echter nog niet mogelijk omdat het ontbrak aan een sluitend juridisch kader en specifieke software. Hierdoor is er vaak sprake van onnodige of vermijdbare verplaatsingen door onder andere burgers en advocaten. Er werd daarom een specifieke applicatie ontwikkeld om videozittingen te kunnen houden: JustCourt. Ook het wetgevend kader werd uitgetekend. Het parlement keurde recent het wettelijk kader voor het gebruik van videoconferentie in rechtszaken goed.
Fysiek, hybride of volledig digitaal
JustCourt biedt een gebruiksvriendelijke en flexibele digitale toegang tot een proces. Zo moeten de procespartijen zich aanmelden met eID en komen ze terecht in de virtuele lobby. Daarna worden ze door de griffier toegelaten in de videoconferentie wanneer het proces start. JustCourt zal klassieke zittingen niet volledig vervangen, maar is wel een handige aanvulling.
De applicatie kan bijvoorbeeld worden ingezet om personen die minder mobiel zijn te laten aansluiten op een proces, in het geval dat het transport van een gedetineerde te risicovol is, als een advocaat op verschillende rechtbanken wordt verwacht om te pleiten, enzovoort. De processen kunnen dus fysiek, hybride of volledig digitaal verlopen.
Het wettelijk uitgangspunt is de individuele vrijwilligheid en de eindbeslissing van de rechter. Dit betekent dat videoconferentie enkel kan plaatsvinden indien de deelnemer daarmee akkoord gaat. Dit geldt louter op individuele basis. Indien een van de partijen niet digitaal maar wel fysiek aanwezig wil zijn op het proces, is dit geen grond om de digitale aanwezigheid van een andere partij in het proces te verbieden. De zitting kan in dat geval hybride verlopen.
Ook de rechtbank kan zelf het initiatief nemen voor een videozitting. De rechter behoudt wel de eindbeslissing en beslist in welke vorm – fysiek, hybride of digitaal – de zitting plaatsvindt. In twee gevallen kan de rechter eenzijdig beslissen dat de zitting digitaal moet verlopen: tijdens een pandemie of wanneer het overbrengen van een gedetineerde te veel risico’s met zich meebrengt voor de openbare veiligheid. Het recente dodelijke incident met een gedetineerdentransport in Frankrijk bewijst dat dit geen overbodige luxe is.
Pilootsites in Mechelen, Brussel en Marche-en-Famenne
JustCourt wordt in deze eerste fase gelanceerd in vier rechtbanken: de rechtbank van eerste aanleg van Mechelen, de Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken van eerste aanleg in Brussel en de rechtbank van eerste aanleg in Marche-en-Famenne. De deelnemers aan het proces krijgen een link toegestuurd waarmee zij zich kunnen aanmelden. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met de desbetreffende balies. Minister van Justitie Van Tigchelt woonde de lancering vandaag bij in de rechtbank van Mechelen. De minister zag hoe een inleidingszitting hybride werd georganiseerd.
Na deze eerste fase wordt JustCourt stelselmatig verder ingevoerd in alle hoven en rechtbanken. Digitaal deelnemen aan een proces wordt vanaf dan mogelijk via Just-on-web. Ook het zittingsmanagement wordt geïntegreerd zodat burgers, advocaten, tolken en deskundigen beter zicht krijgen op welke zaak op welk moment behandeld zal worden en zij niet nodeloos moeten wachten tijdens de zitting.
Paul Van Tigchelt, minister van Justitie: “Videoconferenties tijdens rechtszaken zorgen voor een efficiëntere rechtspleging en minder tijdsverlies voor alle betrokkenen. Bovendien verhoogt het niet enkel de snelheid van Justitie, maar ook de toegang tot Justitie. JustCourt werd daarom speciaal ontwikkeld om vlot en gebruiksvriendelijk videozittingen te organiseren. Na de introductie in de rechtbanken van eerste aanleg in Mechelen, Brussel en Marche-en-Famenne worden alle rechtbanken hier stelselmatig van voorzien. JustCourt is ook de oplossing als het overbrengen van gedetineerden te veel veiligheidsrisico’s met zich meebrengt. Het is een nieuwe stap vooruit in het digitaliseringstraject dat Justitie doormaakt.”
