Justitie : 'Versterkte internationale samenwerking in strijd tegen georganiseerde criminaliteit'

België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Duitsland en Italië stelden vrijdag het gemeenschappelijk actieplan 2022-2025 voor, in de strijd tegen de georganiseerde misdaad. Het actieplan bevat maatregelen om de beveiliging van de havens te harmoniseren, informatie over criminelen automatisch uit te wisselen, criminele geldstromen aan te pakken en de samenwerking met de bronlanden te verbeteren.

Italië en Duitsland sloten zich recent aan bij deze coalitie in de strijd tegen de georganiseerde misdaad. Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent van Quickenborne en minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden zakten vrijdag af naar Nederland om dit actieplan, samen met de buitenlandse ministers, goed te keuren.  

De ontmoeting in Amsterdam is een vervolg op de afspraak die België, Frankrijk, Spanje en Nederland in december vorig jaar maakten om met verenigde krachten de strijd aan te gaan tegen de georganiseerde criminaliteit. Vandaag hebben ook Italië en Duitsland zich aangesloten. Beide landen zijn belangrijke partners in deze strijd en brengen veel ervaring en expertise mee. Zo hebben beide landen veel ervaring in het onderuithalen van criminele machtsstructuren en bezitten ze belangrijke Europese havens.

Ook vertegenwoordigers van Europol, Eurojust en de Europese Commissie waren aanwezig bij de ontmoeting.  

In het vandaag aangenomen actieplan engageren de zes landen zich om de havens meer weerbaar te maken tegen infiltratie van criminele organisaties, in te zetten op maritieme veiligheid, de criminele bedrijfsmodellen te breken, de criminele geldstromen aan te pakken, nieuwe technologieën in de strijd te gooien en de internationale samenwerking aan te scherpen met de bronlanden in Latijns-Amerika en uitvalsbasissen in de Balkanlanden. Het actieplan bestaat uit verschillende concrete punten.  

Beveiliging van de havens  

Zo wordt een platform opgericht waarbinnen de zes landen samenwerken om de drugssmokkel via hun logistieke knooppunten te verstoren en in te perken. Nederland en België nemen hierin de voortrekkersrol. Er wordt samengewerkt om kwetsbaarheden van (lucht)havenbeveiliging aan te pakken, publiek-private samenwerkingen aan te gaan en zo infiltratie van criminele netwerken in havens tegen te gaan. Daarnaast wordt gestreefd naar de invoering van gelijke veiligheidsvoorschriften en wordt bekeken hoe de toegang tot de havens binnen de coalitielanden verboden kan worden voor bepaalde criminele of frauduleuze bedrijven.   

Efficiënte informatie-uitwisseling  

Binnen deze coalitie zal ons land het voortouw nemen in het onderzoeken van welke wettelijke en technische barrières weggenomen moeten worden om tot een betere uitwisseling van gegevens over schepen te komen. Dit gaat onder meer over informatie uit het Vessels Monitoring System en andere bestaande instrumenten voor maritieme bewaking.

Hiervoor zullen de nodige gesprekken worden gevoerd met de bevoegde Europese instanties en agentschappen en het Maritime Analysis and Operations Center – Narcotics (MAOC-N). Die laatste is een intergouvernementele taskforce ter bestrijding van drugstrafiek, met zetel in Lissabon. België heeft de toetreding hiertoe aangevraagd.  

Daarnaast kan automatische nummerplaatherkenning (ANPR) een nuttig wapen vormen in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit. Daarom willen de landen van de coalitie nagaan welke wettelijke, technische en praktische obstakels de uitwisseling van referentiegegevens voor ANPR-toestellen belemmeren. Ook hiervoor is België aangesteld als trekker. We hebben immers een uitgebreid ANPR-netwerk en heel wat ervaring met deze materie op vlak van wetgeving. 

Follow the money  

De landen van de coalitie zullen maatregelen onderzoeken om te voorkomen dat criminelen hun illegaal verworven vermogens investeren in legale sectoren in binnen- en buitenland. Ze zullen tevens werkafspraken maken met het oog op het traceren en bevriezen van cryptomunten. Daarnaast voorziet het actieplan dat de landen van de coalitie op beleidsniveau overleggen over het efficiënter in beslag nemen van criminele vermogens over landsgrenzen heen. Dit is de zogenoemde ‘buitgerichte aanpak’ of het principe van ‘follow the money’.   

Daarnaast voorziet het actieplan dat de landen van de coalitie een gezamenlijk standpunt zullen innemen op Europees niveau over de koppeling van de nationale bankrekeningregisters, in het kader van de anti-witwasrichtlijn. Zo moet het voor de onderzoekers mogelijk worden om rekeningen van verdachten in andere lidstaten te raadplegen in het kader van een gerechtelijk onderzoek.

De landen zullen binnen de Europese Unie bepleiten om de bankafschriften makkelijker automatisch te kunnen analyseren. Daarnaast wordt nagaan of er meer informatie over balans- en transactiegegevens kan worden opgenomen in de nationale bankrekeningregisters.    

Gemeenschappelijke connecties met bronlanden  

Om de samenwerking met Latijns-Amerika in de strijd tegen de internationale drugtrafiek te versterken, zullen de landen van de coalitie een beroep doen op het in maart van dit jaar opgerichte Comité latino-américain de sécurité intérieure (CLASI). Dit platform bestaat uit vertegenwoordigers van 12 Latijns-Amerikaanse landen, namelijk, Argentinië, Bolivia, Brazilië, Chili, Costa Rica, Ecuador, El Salvador, Mexico, Panama, Paraguay, Peru en de Dominicaanse Republiek.   

Tot slot worden alle bestaande samenwerkingsverbanden in kaart gebracht met Latijns-Amerika en de Westelijke Balkan, zoals de netwerken van verbindingsofficieren. Zo kunnen de landen van de coalitie gebruik maken van elkaars connecties en wordt overlapping voorkomen. Op basis hiervan zullen de landen van de coalitie onderzoeken welke bijkomende gezamenlijke initiatieven nodig zijn om de samenwerkingsverbanden te versterken. Zo zal België een verbindingsofficier installeren in Colombia.   

Volgende bijeenkomst in België  

De bevoegde ministers van de coalitie van de zes landen zullen elkaar tweemaal per jaar ontmoeten om de stand van zaken op te volgen. België heeft aangeboden om de volgende meeting te organiseren in het voorjaar van 2023, in Antwerpen. Intussen werken de werkgroepen hard verder aan een vlotte uitvoering van de verschillende acties.   

Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne: “In de 23 dossiers sinds juni omtrent geweldsincidenten in Antwerpen zijn al 40 Nederlandse verdachten geïdentificeerd. Van de 109 uithalers die in 2021 werden gearresteerd in de haven van Antwerpen waren er 57 met de Nederlandse nationaliteit. Het toont nog maar eens aan dat drugscriminelen geen landsgrenzen kennen.

Ook de strijd tegen die drugsmaffia mag niet stoppen aan de landsgrens. Daarom bundelen we met deze landen de krachten om de georganiseerde misdaad beter te bestrijden. Zodat onze politiemensen onmiddellijk toegang hebben tot elkaars databanken wanneer ze iemand controleren. We zorgen ervoor dat we crimineel vermogen overal kunnen volgen en in beslag nemen, ook in het buitenland. En we onderhandelen als één front met de landen waar topgangsters zich schuilhouden en de landen waar de drugs vandaan komt.”  

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden benadrukt het belang van internationale samenwerking in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit: “Criminele organisaties stoppen niet aan de landsgrenzen. We moeten er dan ook voor zorgen dat de grenzen geen obstakel vormt voor het politioneel en justitioneel werk. Het actieplan dat vandaag is besproken, zal hiertoe bijdragen. Het internationaal delen van kennisdeling en informatie-uitwisseling versterkt ons in onze gemeenschappelijk strijd tegen de georganiseerde criminaliteit.”