Kempens Karakter : 'Ons Buurtverhaal : voor, door en met de buurt'

Ons Buurtverhaal: voor, door en met de buurt Met Ons Buurtverhaal start erfgoedcel Kempens Karakter een ontdekkingstocht in drie cultureel diverse wijken in Herenthout, Olen en Vorselaar. Ze gaat op zoek naar de verhalen, tradities, gebouwen, foto’s, landschappen, rituelen, voorwerpen,…. die de bewoners willen bewaren voor de volgende generaties. Kempens Karakter nodigt de buurtbewoners uit om hun verhaal te delen en ermee aan de slag te gaan.

Door die uitgesproken participatieve aanpak wil ze alle buurtbewoners uitnodigen om een actieve bijdrage te leveren. Traject op maat Elk traject start met een buurtscan om de buurt en haar bewoners zo goed mogelijk in kaart te brengen. Tegelijkertijd wordt er op zoek gegaan naar enthousiaste sleutelfiguren, die als buurtambassadeurs mee aan de kar willen trekken.

Nu de buurtscan in Vorselaar is afgerond, start Kempens Karakter vanaf zondag 4 september met de actieve kennismakingsfase in de buurt. De afgelopen week heeft elke buurtbewoner een deurhanger gekregen met het programma. Alle buurtbewoners zijn zeer welkom tijdens het aftrapmoment nu zondag, de vertelkwartiertjes de komende weken en het afsluitende vertelmoment op zondag 25 september.

Annelies Tack, projectcoördinator Ons Buurtverhaal bij Kempens Karakter: “De komende maand trekken we letterlijk naar de buurt in Vorselaar. Want we nestelen ons met een gezellige woonwagen enkele weken op de hoek van de Pallaaraard en Groenstraat. Vanuit de woonwagen organiseren we tal van activiteiten. We trachten zoveel mogelijk mensen te bereiken met een mix aan methodieken. En we hebben aandacht voor de diversiteit in de buurt op vlak van leeftijd, achtergrond, cultuur, … Elke buurt, elke gemeente is anders en dat vraagt telkens een wat andere aanpak.

Een vast aanspreekpunt is dan wel nodig om de nodige context te kunnen verschaffen. Later dit jaar doen we een soortgelijk traject in Herenthout en Olen.” Van verhalen tot eindproducten De komende weken triggert Kempens Karakter de buurtbewoners door grote tekstballonnen op te hangen met vragen die peilen naar tradities en gewoontes, zaken die bewoners graag willen bewaren voor de toekomst, ... Ook verhalen over de buurt zelf, foto’s, documenten ... zijn zeer welkom aan de woonwagen. Alles wordt genoteerd, gescand en bewaard voor het nageslacht.

De erfgoedcel werkt ook met een ‘burenboekje’, zoals een vriendenboekje vroeger op de lagere school. In elke straat van de geselecteerde buurt wordt zo’n boekje doorgegeven van buur tot buur. De vragen in het boekje polsen onder meer naar lokale tradities, maar evengoed naar de herkomst van grootouders. Zo wil de erfgoedcel ook bewoners bereiken die liever op de achtergrond blijven. Na de kennismakingsfase, gaat Kempens Karakter kijken welke tradities nu echt typisch zijn voor deze buurt of waar er duidelijk een gemeenschappelijke deler is.

Rond dat erfgoed wil de erfgoedcel dan activiteiten organiseren: vb. een tornooi paapgooien, een kookavond met enkel traditionele familierecepten of misschien kan er een nieuw Mariabeeld geplaatst worden in het kapelletje aan de Pallaaraard. Doorheen het traject zijn er twee eindproducten waaraan Kempens Karakter met de buurtbewoners werkt: een buurtkrant voor en door de buurt en een portrettenreeks van de bewoners.

Het orgelpunt is een buurtfeest waarop die eindproducten worden voorgesteld. Co-creatief in Olen In het merendeel van de buurten volgt Kempens Karakter het vooropgestelde stramien om de opgebouwde expertise maximaal te kunnen inzetten in elke nieuwe buurt.

Tegelijkertijd wil ze graag inzetten op participatie en diversiteit. De erfgoedcel wil verschillende methodieken ontwikkelen om erfgoed in te zetten als middel om de sociale cohesie in de buurt te versterken. In de buurt van Olen kiest Kempens Karakter expliciet voor een co-creatieve aanpak.

Dat betekent dat de buurtbewoners daar mee de eindproducten bepalen van het traject en dat ze dus zelf een grotere verantwoordelijkheid hebben bij de realisatie ervan. Hiervoor trekt de erfgoedcel een ervaren partner mee aan boord, namelijk Avansa Kempen.

De buurt als laboratorium Kempens Karakter gelooft in het potentieel van de buurt voor een erfgoedwerking. Buurten zijn klein en behapbaar genoeg voor directe interactie en hechte samenwerkingen, maar tegelijk ook voldoende groot voor betekenisvolle interventies en interessante experimenten.

Annelies Tack: “Voor ons is het ook erg belangrijk om een duurzame dynamiek tot stand te kunnen brengen. Idealiter ontstaat er een meer structurele buurtwerking met een aanspreekpunt bij het lokaal bestuur. Daarom is het belangrijk dat het lokaal bestuur nu al een gezicht krijgt in de buurt door de aanwezigheid van de contactpersoon.

Tot slot zullen we uiteraard ook inzetten op kennisdeling. We delen graag onze ervaringen met onze partners en het ruimere veld door middel van een publicatie of een webinar.” De participatieve trajecten in de buurt zullen een doorgedreven inzet van personeel, tijd en kennis vragen.

Dankzij een plattelandssubsidie van LEADER Provincie Antwerpen heeft Kempens Karakter een halftijdse medewerker extra kunnen aanwerven en in zee kunnen gaan met Avansa. Kathleen Helsen, gedeputeerde voor plattelandsbeleid: “De provincie Antwerpen wil een plattelandsbeleid voeren dat dicht bij de burger staat en waar de inwoners actief bij betrokken worden. Denk aan onze Veerkrachtige Dorpen, aan de Zorgzame Dorpen, de herbestemming van kerken, geWOONtebreker, enzovoort. Het zijn allemaal initiatieven op een kleine lokale schaal, waarbij participatie en co-creatie centraal staan.

In dit project is dat niet anders. Ook hier vertrekt men vanuit een grondige scan om de buurt goed te leren kennen om vervolgens samen met de inwoners en het gemeentebestuur een actieplan op te stellen en dat daarna samen uit te voeren. Op die manier creëren we een duurzaam effect en versterken we het sociale weefsel in onze samenleving.” De buurten De buurten in Vorselaar (omgeving Pallaaraard), Herenthout (omgeving Lindenhofke), en Olen (Bloemenwijk) waar Kempens Karakter de komende maanden zal langsgaan met haar woonwagen vind je terug op www.onsbuurtverhaal.be.

Het project ‘Ons Buurtverhaal’ wordt in de drie gemeenten opgestart met de steun van LEADER Kempen Zuid en in samenwerking met Avansa Kempen en loopt tot aan de zomer van 2023. Daarna wordt het traject verder uitgerold in de negen andere gemeenten binnen de regio van Kempens Karakter.

Hoe kan jij helpen? Heb jij nog oude foto’s of documenten van een van de buurten? Ken jij nog verhalen, sagen en legenden over onze buurt(en)? Ken jij nog mensen die ons meer kunnen vertellen? Kan jij ons helpen om Ons Buurtverhaal te schrijven? Kom dan zeker langs in onze woonwagen. Op www.onsbuurtverhaal.be kan je in de kalender ontdekken wanneer onze woonwagen in welke buurt staat. Lukt het je niet om naar ons toe te komen? Neem dan contact op met ons via 014/21 97 00 of info@onsbuurtverhaal.be.   Foto's Adrie de Kok / NNieuws.