Lokaal Bestuur Heist-op-den-Berg roept minister Brouns op tot duidelijkheid over PFAS-sanering
Het lokaal bestuur van Heist-op-den-Berg vraagt via een open brief aan Vlaams minister van Omgeving Jo Brouns dringend duidelijkheid over de aanpak en financiering van PFAS-vervuiling.
De gemeente wil snel antwoorden over de verantwoordelijkheid van lokale besturen en brandweerzones, én over de financiële ondersteuning van saneringen en getroffen buurtbewoners.
PFAS zijn chemische stoffen die schadelijk kunnen zijn voor milieu en gezondheid, en die jarenlang onbewust gebruikt werden, onder meer in blusschuim van brandweerdiensten. Sinds 2021 is duidelijk geworden dat verschillende sites in Vlaanderen met PFAS vervuild zijn.
PFAS-vervuiling in Hallaar
In 2022 bracht een verkennend bodemonderzoek aan het licht dat ook de gronden rond de brandweerkazerne in Hallaar (Broekstraat 46 A) vervuild zijn met PFAS. De vervuiling heeft zich via de bodem en het grondwater verspreid naar omliggende percelen van buurtbewoners. Een recent beschrijvend onderzoek bracht de omvang van de vervuiling gedetailleerd in kaart. De resultaten werden in maart toegelicht tijdens een infosessie voor buurtbewoners, samen met de geplande vervolgstappen.
OVAM duidde Brandweerzone Rivierenland aan als saneringsplichtige. De zone heeft tot januari 2026 om een saneringsdeskundige aan te stellen die een bodemsaneringsplan moet uitwerken. Het lokaal bestuur vermoedt echter dat de brandweerzone uiteindelijk ook als saneringsaansprakelijke zal worden beschouwd. Aangezien het lokaal bestuur en de brandweerzone nauw verbonden zijn, zouden de kosten – die kunnen oplopen tot miljoenen euro’s – mogelijk ook bij de gemeente terechtkomen.
Vragen rond aansprakelijkheid en financiering
Het lokaal bestuur stelt zich fundamentele vragen over de aansprakelijkheid. Brandweerdiensten gebruikten jarenlang blusmethodes die op dat moment gangbaar en wettelijk toegestaan waren, zonder kennis van de schadelijke effecten van PFAS. Heist-op-den-Berg staat bovendien niet alleen: ook andere Vlaamse gemeenten kampen met PFAS-vervuiling rond brandweersites of industrieterreinen. In sommige gevallen lopen al gerechtelijke procedures. Ook Heist-op-den-Berg is betrokken in zo’n zaak, waarvan de uitkomst onzeker is.
In de beleidsnota van de Vlaamse Regering wordt verwezen naar een algemeen PFAS-aanpakplan en de oprichting van een sectorfonds voor saneringskosten. Het bestuur van Heist-op-den-Berg vraagt nu concrete duidelijkheid: hoe zal dat fonds eruitzien, wanneer wordt het operationeel en zullen ook getroffen buurtbewoners ondersteuning krijgen?
Impact op buurtbewoners
De PFAS-vervuiling heeft ingrijpende gevolgen voor bewoners in de omgeving van de kazerne. Zij worden plots geconfronteerd met een verontreiniging op hun eigendom die ze niet zelf veroorzaakt hebben. De waarde van hun grond daalt, en een negatief bodemattest bemoeilijkt een eventuele verkoop. Sommige bewoners kregen al te maken met hoge kosten voor bijkomend onderzoek of grondverzet – kosten die ze volledig zelf moeten dragen.
Daarnaast heerst er grote onzekerheid over de verdere timing en uitvoering van de sanering. Volgens het lokaal bestuur overstijgt deze problematiek de gemeentelijke bevoegdheid. Daarom roept het via een open brief de minister op om werk te maken van een helder en rechtvaardig kader voor PFAS-vervuiling.
Oproep aan de Vlaamse overheid
Het lokaal bestuur hoopt dat de minister snel duidelijkheid schept over de aansprakelijkheid van brandweerzones en lokale besturen, en dat er effectief werk wordt gemaakt van een financieringsmechanisme via een sectorfonds. Die steun is essentieel, zowel voor de betrokken overheden als voor burgers die zonder eigen fout in een complexe en dure situatie zijn beland.
