Meer dan 10 miljoen patiënten geholpen dankzij productie SCK CEN Kempense reactor

Het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN aan Boeretang in Mol speelt al sinds jaar en dag een cruciale rol in productie van medische radio-isotopen. In 2021 werden meer dan 10 miljoen patiënten geholpen dankzij de productie in zijn BR2- onderzoeksreactor.

Nu er door onvoorziene omstandigheden een tekort aan radio-isotopen ontstaan is, springt SCK CEN in de bres.

Wereldwijd zijn er slechts een handvol producenten om de wereldwijde vraag naar medische radio-isotopen te dekken. De BR2-onderzoeksreactor van het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN, gevestigd in hartje Kempen, is daar één van.

"Bij elke werkingscyclus levert hij de noodzakelijke grondstoffen voor diagnoses bij minstens één miljoen patiënten en voor een kankerbehandeling bij minstens 3000 patiënten. En dat aantal neemt toe.

Om een diagnose of behandeling te garanderen, is een betrouwbare levering doorslaggevend. In de laatste 45 jaar heeft onze reactor geen enkele, aangekondigde werkingscyclus gemist.

Dat hebben we te danken aan onze medewerkers die zich elke dag 100% inzetten", aldus een trotse Sven Van den Berghe, directeur Nucleaire Materiaalwetenschappen bij SCK CEN.

Dat de nucleaire geneeskunde en haar patiënten op SCK CEN kunnen rekenen, staat dus als een paal boven water. In 2021 werden meer dan 10 miljoen patiënten geholpen dankzij de productie in die Kempische onderzoeksreactor. Typisch produceert BR2 per werkingscyclus tien tot vijftien verschillende radio-isotopen.

Twee radio-isotopen nemen het grootste gedeelte van de productie in beslag: molybdeen-99 en lutetium-177. Molybdeen-99 is de bron van de belangrijkste diagnostische radio-isotoop technetium-99m, die ingezet wordt om kanker, hartaandoeningen en andere ziekten op te sporen. Lutetium-177 is een radio-isotoop in de strijd tegen prostaatkanker en tientallen andere toepassingen in de nabije toekomst.

Tandje bijsteken

In tijden van nood steekt SCK CEN een tandje bij. "BR2 is een veelzijdige en bovenal flexibele installatie. Elke werkingscyclus kunnen we de bestralingskanalen van de reactor anders invullen.

Zo kunnen we inspelen op prangende vragen", verduidelijkt Van den Berghe. Die prangende vraag stelt zich nu.

Doordat de Hoge Flux Reactor (HFR) in het Nederlandse Petten onverwacht niet kan opstarten, is er een tekort aan medische radio-isotopen ontstaan. Die reactor speelt, net als BR2, namelijk een onmisbare rol in de productie ervan.

Alle andere spelers in de bevoorradingsketen spannen zich meteen in om het tekort op te vangen, waaronder ook SCK CEN.

"Patiënten zijn onze hoogste prioriteit. We verlengen onze werkingscyclus door drie dagen eerder op te starten. Op dit moment berekenen we of het nodig is om bepaalde, geplande experimenten uit te stellen en zo ruimte te creëren voor extra productiecapaciteit."

Groeiende vraag Hoewel de producenten zich snel en efficiënt wisten te herorganiseren, onderstreept het voorval ook de nood aan blijvend overleg en coordinatie op Europees niveau. En dat des te meer omdat de rol die medische radio-isotopen in kankerbehandeling spelen, steeds belangrijker wordt. Dat bevestigt ook Kristoff Muylle, specialist in de nucleaire geneeskunde bij AZ Delta in Roeselaere en voormalig voorzitter bij European Association of Nuclear Medicine (EANM).

"Radio-isotopen zijn een grote belofte in kankerbestrijding. Ze verhogen de kans op therapierespons aanzienlijk, ook bij sterk uitgezaaide kankers, terwijl de patiënten zelf de behandeling beter verdragen. Ze ervaren minder bijwerkingen dan bij klassieke behandelingen.

De nucleaire geneeskunde zal de komende jaren nog veel vernieuwing brengen."

SCK CEN zet dan ook sterk in op onderzoek en ontwikkeling ernaar, opdat die radio-isotopen snel bij de patiënt belanden.

SCK CEN 70 jaar ervaring in nucleair onderzoek en nucleaire technologie SCK CEN behoort tot de grootste onderzoeksinstellingen van België. Meer dan 850 medewerkers zetten zich iedere dag in voor de ontwikkeling van vreedzame toepassingen van radioactiviteit.

De onderzoeksactiviteiten van SCK CEN focussen zich op drie grote thema's: veiligheid van nucleaire installaties, ontwikkeling van nucleaire geneeskunde en bescherming van mens en milieu tegen ioniserende straling.

SCK CEN wordt wereldwijd erkend en deelt zijn kennis door talrijke publicaties en opleidingen, zodat deze pool aan uitzonderlijke competenties behouden wordt.'  Foto SCK CEN.