#MeToo in de Fifties luidt de prikkelende titel van een lezing waarmee Robert Van Yper Vlaanderen doorkruist. Zijn eerste Kempense halte was vandaag het Koetshuis van het stadspark in Herentals.
Daar vertelde de gewezen concertpromotor in woord en beeld waarom zo weinig vrouwelijke artiesten de beginjaren van rock-'n-roll kleuren. Robert was er te gast op uitnodiging van de vrouwenraad.
De lezing was druk bijgewoond want het zaaltje zat zo goed als vol. Gelukkig was er nog Monique Moons... Monique: 'We kregen de laptop niet aangekoppeld aan de beamer en algoed had ik het juiste kabeltje bij om dat euvel op te lossen. Robert kon dan toch zijn presentatie brengen...'
Zwart-wit foto's, krakende opnames en een boeiend verteller, een samenvatting van een interessante lezing.
Robert Van Yper is gebeten door rock-‘n-roll
Voor Radio 2 maakte hij een 24-delige reeks over het ontstaan en de evolutie van die muziek. Hij schreef het standaardwerk Rock It!!! - Een race met de duivel en een John Lennon-biografie en runde jarenlang het Antwerpse boekingskantoor Backline. Sinds zijn pensioen toert Van Yper zelf door Vlaanderen.
Van Ypers lezing begint in 1920. “Toen heeft Mamie Smith met Crazy Blues als eerste zwarte vrouw iets opgenomen. Dat was toen ongehoord. In country konden vrouwen alleen maar toeren in een familieformule. Het was ondenkbaar dat een fantastische zangeres als Sister Rose, met heel progressieve standpunten, op haar eentje zou toeren. Vrouwen die in het nachtleven alleen de baan op gingen; dat kon in de jaren dertig en veertig absoluut niet.”
“In blues ging het er wel wat heftiger aan toe”, weet Van Yper. “Daarin vinden we vrouwen die ook al songs maakten over lesbische relaties en prostitutie. In rock-‘n-roll komen er meer vrouwen op, maar die zijn toch vaak slachtoffer van discriminatie. Ze mochten niet getrouwd zijn, vooral niet zwanger worden en in hun songs en interviews geen controversiële standpunten innemen. Dat heeft velen afgeremd.”
Zijn betoog lardeert Van Yper met beeld én klank. “Omdat er weinig bewegende beelden uit die periode bestaan, laat ik muziekfragmenten horen en toon ik foto’s van de vrouwelijke artiesten. In de jaren vijftig waren dat vooral brave poses.
Terwijl Elvis suggestieve heupbewegingen maakte, was het ondenkbaar dat vrouwen er tijdens een optreden fysiek helemaal voor gingen. Memphis Minnie, vrij succesvol in de vroege dagen van de Chicago-blues, stond er dan weer om bekend dat ze onder haar rokken steeds een mes en een revolver droeg, om mannen van zich af te houden.”
Robert : “Ik spits mij vooral toe op de discriminatie en het gebrek aan kansen, respect en ondersteuning dat vrouwen in de muziek krijgen. De eerste mannelijke rockers – Elvis Presley, Buddy Holly, Jerry Lee Lewis,… - waren nog tieners toen ze begonnen.
Vrouwen kregen die kansen niet. Als ze al opnames maakten, konden ze nooit eigen werk zingen, moesten ze hun teksten laten aanpassen en kregen ze niet de omkadering die platenfirma’s wel aan mannelijke artiesten gaf.”
De muziekkenner bakent zijn betoog af. “Ik eindig bij het ontstaan van de rock-‘n-roll. Daarna komen we op het terrein van Janis Joplin, Patti Smith, Tina Turner, Chrissie Hynde en Joan Jett. Die verhalen kennen de mensen wel. Ik wil vooral een eerbetoon brengen aan al die vrouwen die in zeer moeilijke omstandigheden en in een veel minder permissieve maatschappij toch hun ding deden en straffe muziek maakten.”
Je kan deze knappe uiteenzetting nog gaan bekijken op 28 november in het KLJ-lokaal in Lichtaart en op 24 maart in het Klein Seminarie Hoogstraten.
