Vlaams minister van Werk Hilde Crevits heeft een Vlaams actieplan klaar voor de re-integratie van langdurig zieken. Het plan omvat drie duidelijke doelstel-lingen: meer langdurig zieken opnieuw aan de slag krijgen door werk te maken van een mentaliteitswijziging, de uitstroom naar werk van arbeidsongeschikten in begeleidingstrajecten verhogen en meer inzetten op preventie.

De dienstverlening van VDAB en partners is cruciaal om de kansen op re-integratie te verhogen. Via de huisartsen en de bedrijfsgeneeskundige dienst zal VDAB sneller in beeld komen en VDAB zelf gaat actief tot bij de ondernemingen stappen om jobcoaching en andere ondersteuning kenbaar te maken.

Ook de combinatie tussen een ziekte-uitkering en (deeltijds) aan de slag gaan, moet meer mogelijk gemaakt worden.

"Bij de groep van de langdurig zieken schuilt heel wat talent om onze arbeidsmarkt opnieuw te versterken. Zeker binnen de groep die minder dan 1 jaar arbeidsongeschikt is.

Met ons Vlaams actieplan voor de re-integratie van (langdurig) zieken willen we die talenten opnieuw aanboren. Uiteraard kan niet iedereen die langdurig ziek is opnieuw aan de slag en blijft onze eerste focus de genezing, maar tijdens het genezingsproces moet sneller aandacht gaan naar de terugkeer naar werk.

Een goede, duurzame re-integratie naar de werkvloer kan bijdragen tot een betere gezondheid en kan genezing en herstel in de hand werken." - Hilde Crevits

De laatste jaren stijgt het aantal langdurig zieken en daar zijn verschillende verklaringen voor. Er is een duidelijk demografisch effect en ook de arbeidsomstandigheden spelen een rol gelet op de toename van het aantal burn-outs en een toename van het aantal mensen met rug- en nekklachten.

Het is dus van groot belang om niet enkel de terugkeer naar werk te bevorderen, maar ook om preventief actie te ondernemen zodat mensen gezond aan het werk kunnen blijven.

Om mensen die langdurig ziek zijn, en voor wie werk opnieuw tot de mogelijkheden kan behoren, toch geleidelijk aan opnieuw aan de slag te krijgen, werken het RIZIV, de mutualiteiten, VDAB en GTB reeds lange tijd samen.

Wie nood heeft aan ondersteuning bij de terugkeer naar werk kan een beroep doen op een traject op maat bij VDAB en partners. De voorbije jaren stapten meer en meer mensen in een re-integratietraject en in begeleiding bij VDAB, maar in 2020 zien we omwille van de coronacrisis een terugval.

Uit cijfers blijkt dat er in 2020, 5000 trajecten geambieerd werden en er uiteindelijk 3602 trajecten werden opgestart.

Sinds de start van de samenwerking werden ondertussen bijna 27.000 projecten opgestart, maar in minder dan een derde van die trajecten gaat iemand na afloop ook effectief aan de slag.

Het aantal mensen dat effectief in een begeleidingstraject bij VDAB of partners stapt, blijft gelet op de potentiële doelgroep, dus klein. Daarnaast zijn de verschillende mogelijkheden voor ondersteuning voor werknemers én werkgevers te weinig bekend en moet er meer aandacht besteed worden aan preventie.

Vlaams Actieplan re-integratie (langdurig) zieken

De ambitie is groot. De doelstelling is om het aantal trajecten minstens te verdubbelen van 5.000 naar 10.000 in 2023. Om daar verandering in te brengen, komt Vlaams minister van Werk Hilde Crevits nu met een actieplan.

Het actieplan vertrekt vanuit de ambitie om mensen met gezondheidsproblemen opnieuw aan de slag te krijgen. Het plan schuift drie doelstellingen naar voor met 15 verschillende acties. VDAB en partners worden hierbij naar voren geschoven als dé partner voor de begeleiding en opleiding richting werk.

Van arbeidsongeschikt naar arbeidsgeschikt

De focus moet verschuiven naar wat mensen nog kunnen, in plaats van wat ze niet meer kunnen. Om deze mentaliteitsverandering te realiseren, leggen we de focus op de behandelende en re-integratiesector door middel van kennisdeling en samenwerking.

We maken de dienstverlening van VDAB beter bekend bij de gezondheidssector via info – en vormingspakketten bij de huisarts. De huisarts is vaak het eerste aanspreekpunt voor een arbeidsongeschikte en op die manier komen ze meteen in aanraking met de verschillende mogelijkheden.

Daarnaast wordt ook gewerkt aan een informatie- en vormingspakket voor de bedrijfsgeneeskundige diensten en behandelende sector zodat er op structurele basis met hen informatie uitgewisseld kan worden over de VDAB dienstverlening.

Samen met de (externe) diensten voor preventie en bescherming op het werk wordt een proefproject opgestart om de toeleiding van werknemers naar VDAB te versnellen indien de arbeidsarts oordeelt dat iemand niet langer zijn of haar huidige job kan uitoefenen. Op die manier komen ze op een vlotte en efficiënte wijze bij VDAB terecht.

VDAB staat klaar

Wie ziek is, wordt vaak geconfronteerd met een complexiteit aan administratie en informatie. In het re-integratieverhaal is de dienstverlening voor de zieke vaak nog onvoldoende gekend, waardoor de coaching en vele andere mogelijkheden onderbenut blijven.

Daarom komt er een nieuwe communicatiecampagne en een overzichtelijke webpagina waar zowel langdurig zieken als hun naaste omgeving alle informatie overzichtelijk kunnen terugvinden.

De tijd die gepaard gaat met de arbeidsongeschiktheid kan, indien dat mogelijk is, aangegrepen worden als een opportuniteit om competenties te versterken. In dat opzicht wordt het gratis digitaal opleidingsaanbod beter bekend gemaakt bij langdurig zieken, ongeacht hun werkstatuut.

Tot slot zetten we in op het optimaliseren van de begeleiding van langdurig zieken. Enerzijds zal er een onderzoek uitgevoerd worden om de succesfactoren beter in kaart te brengen, anderzijds wordt voorzien in een specifieke opleiding voor bemiddelaars.

Steun voor werkgevers

Een succesvolle terugkeer naar werk gebeurt best zo snel mogelijk. Om deze terugkeer zo vlot mogelijk te laten verlopen, zijn er tal van ondersteuningsmogelijkheden die vandaag nog onvoldoende gekend zijn.

VDAB zal daarom actief tot bij individuele ondernemingen en kmo's, met bijvoorbeeld een hoog ziekteverzuim, stappen om jobcoaching en andere ondersteuning kenbaar te maken.

Er volgen gerichte communicatieacties, er wordt een opleiding en webinar voorzien voor werkgevers en HR-diensten en het thema re-integratie zal actief worden meegenomen in de contacten tussen VDAB en werkgevers.

Door aandacht te besteden aan innovatieve en dynamische vormen van werk, wordt het eenvoudiger om de overstap naar werk te zetten of werk te combineren met ziekte.

Daarom worden de mogelijkheden van re-integratie via uitzendarbeid verder onderzocht. Tot slot worden de mogelijkheden in verband met preventie en werkbaar werk maximaal ontsloten. Er worden samenwerkingen met nieuwe partners aangesneden om zo veel mogelijk werkvloeren te kunnen bereiken.

Er volgt daartoe een gerichte communicatie-campagne over de werkbaarheid-scheques en de mogelijkheid om die cheques bijvoorbeeld in te zetten op vlak van burn-out.

Structurele samenwerking met federale niveau

Re-integratie naar werk van langdurig zieken is een gedeelde bevoegdheid en ambitie tussen Vlaanderen en het federale niveau. Om onze ambitie werkbaar te maken is er nood aan een structurele samenwerking.

Vlaams minister van Werk Hilde Crevits stelt onder meer een regelmatig overleg voor met collega-ministers Vandenbroucke en Dermagne zodat er een globale aanpak vastgelegd kan worden en de verschillende initiatieven beter op elkaar kunnen worden afgestemd.

Zo wordt de doelstelling besproken om VDAB vroeger te betrekken bij de inschatting of een langdurig zieke opnieuw aan het werk kan of aan het werk kan blijven.

Dit vereist een meer systematische en vlottere gegevensuitwis-seling tussen het RIZIV, de ziekenfondsen en VDAB zodat een langdurig zieke zijn of haar gegevens niet telkens opnieuw moet delen en de VDAB meteen ook sneller betrokken wordt. Vooral de toeleiding naar de begeleidingstrajecten zal verder besproken worden.

Daarnaast vraagt minister Crevits de federale regering om meer dynamische systemen mogelijk te maken om werk te combineren met ziekte. Daartoe wordt onderzocht in welke mate uitzendarbeid hier een rol in kan spelen.

Werken moet altijd lonen. Problemen met de terugvalpositie en het verliezen van bepaalde rechten moet weggewerkt worden.

Vlaams minister van Werk Hilde Crevits: "Zoveel mensen die ziek zijn zetten we vandaag niet in op de arbeidsmarkt, ook al zijn ze met hun ziekte absoluut hun talenten niet kwijt.

En dat terwijl onze arbeidsmarkt roept om bijkomend talent. De uitdagingen om de groeiende groep van langdurig zieken opnieuw richting de arbeidsmarkt te begeleiden zijn groot.

Maar met het nieuw actieplan staan we klaar om deze uitdagingen op Vlaams niveau aan te gaan en waar nodig in te grijpen. Er is heel wat dienstverlening aanwezig bij VDAB en partners. De rode draad doorheen het plan is dan ook om die dienstverlening en de verschillende ondersteuningsmogelijkheden beter bekend te maken bij alle betrokkenen.

Maar we vragen ook van de federale regering de nodige inspanningen om dat samen in goede banen te leiden en zo langdurig zieken opnieuw op weg te zetten naar werk.