Het is een debat dat geregeld de kop op steekt: wordt het geen tijd voor een ceremoniële monarchie in ons land? Ook nu, naar aanleiding van de troonwissel bij onze noorderburen, blijkt in een debat in "De zevende dag" dat de meeste partijen er voorstander van zijn om de koning zijn politieke rol af te nemen. De grote vraag: is wanneer?
"De zevende dag" zette naar aanleiding van de troonwissel in Nederland en de bereidheid van kroonprins Willem-Alexander om een louter ceremoniële koning te worden, enkele Vlaamse meerderheids- en oppositiepartijen rond de tafel. Wordt het geen tijd om ook in België voor een protocollaire monarchie te gaan?
De federale meerderheidspartijen Open VLD en de SP.A zijn daar alvast voorstander van. Zo vindt Kamerfractieleider Patrick Dewael dat de koning bijvoorbeeld geen wetten meer zou mogen bekrachtigen en vindt hij dat er ook over de rol van de koning bij de formatie nagedacht moet worden. Dewael stelt bijvoorbeeld voor om de koning alleen de premier en de minister-presidenten te laten benoemen, waarna zij dan hun ministers voorstellen aan het parlement, dat hen op zijn beurt aan een "hearing" onderwerpt.
Of de koning helemaal geen rol meer mag spelen bij de formatie, liet Dewael wat in het midden. "Je kan er kritiek op hebben dat hij een formateur of informateur aanstelt, maar in 2010 heeft de koning wel perfect gedaan wat hij moest na de verkiezingen", klonk het wel.
Ook SP.A-Kamerlid Caroline Gennez pleit voor een ceremoniële rol voor de koning, "zeker na een troonwissel". Maar als het van haar partij afhangt, zal dat niet voor de verkiezingen van 2014 zijn, benadrukte ze. "De koning zal bij de formatie zeker nog een rol spelen, daarna kunnen we naar een louter ceremoniële monarchie gaan."
Volgens Gennez moet er dan in de volgende legislatuur een uitgebreid debat over gevoerd worden. En dan zouden de Kamervoorzitter of anderen bij de volgende verkiezingen (na die van 2014, red.) de rol van de koning bij de formatie kunnen overnemen. Op dit moment moet het debat vooral over de transparantie van het koningshuis gaan, voegde ze er nog aan toe.
CD&V nam niet deel aan het debat, maar eerder in de uitzending liet staatssecretaris Servais Verherstraeten uitschijnen het "zeer nuttig" te vinden de rol van de koning bij de formatie te behouden. "In tijden van communautaire spanning heb je soms een rustpunt nodig, een bliksemafleider, en dat kan de koning zijn." Verherstraeten wil de rol van de koning wel aanpassen, maar denkt dan veeleer aan kleinere ingrepen, zoals bijvoorbeeld het genaderecht.
"Niemand durft aan rol koning raken"
Dat verschil in mening is net waar oppositiepartij N-VA op hamert. "Ik hoor dit graag (de standpunten van Open VLD en SP.A, red.), maar wat zeggen CD&V en de Franstalige partijen", vroeg N-VA-Kamerlid Theo Francken zich af. "Want zonder de Franstalige partijen gebeurt hier niets."
Groen pleit er vooral voor om de aanpassingen aan de monarchie voor te bereiden door 40 dagen voor de verkiezingen in 2014 een lijst met grondwetsartikelen op te stellen die moeten worden herzien. "Dat is de enige logische weg", stelde Kamerlid Stefaan Van Hecke. Onder meer het benoemen van de ministers en staatssecretarissen, het bekrachtigen van de wetten en het ondertekenen van de koninklijke besluiten, wil Groen daarin opnemen.
Maar Van Hecke twijfelt aan de bereidheid van de andere partijen. "Iedereen belooft het altijd, maar ik denk dat we sneller een koning Filip zullen hebben dan de grondwet gewijzigd zal zijn."
(vrt/ Zevende dag)
