De Nobelprijs voor Fysica is dit jaar toegekend aan de Belg François Englert en de Brit Peter Higgs. Ze worden bekroond voor hun theorie over het higgs-boson, dat verklaart waarom elementaire deeltjes massa hebben.

Op 31 augustus 1964 publiceerden François Englert en zijn collega en mentor Robert Brout hun theorie die een sluitstuk moest vormen van het Standaardmodel, dat zowat de hele fysica moest verklaren. Enkele weken later deed het team van de Brit Peter Higgs hetzelfde.

Belga

Beiden verklaarden dat model door het bestaan vaneen -maar toen nog onbewezen- speciaal deeltje dat andere deeltjes massa zou geven. Dat deeltje werd later het "godsdeeltje" of het higgs-boson genoemd, naar de Britse onderzoeker.

Het was een theorie die intussen wel vrij algemeen aanvaard wordt, maar waarvoor tot voor kort geen enkel bewijs was. Als dat deeltje niet zou bestaan, zou de hele theorie over de fysica herzien moeten worden.

Het was dan ook een grote opluchting toen de voorbije jaren het bestaan van het higgs-boson vrijwel zeker werd aangetoond. Dat gebeurde zowat tegelijkertijd in de deeltjesversnellers van het Europese onderzoekscentrum CERN in Genève als in het Fermilab in Chicago. Wellicht heeft dat ertoe geleid dat Englert en Higgs nu de Nobelprijs krijgen. Voor de Belg Robert Brout, collega van Englert, komt de prijs te laat; hij is inmiddels overleden.

"Not very unpleasant", aldus baron Englert

François Englert (Etterbeek, °1932) is elektronica-ingenieur en doctor in de fysica aan de Franstalige universiteit ULB in Brussel. Daarna werkte hij aan de Cornell Universiteit in de VS als assistent-professor van die andere Belg, Robert Brout. Samen lanceerden ze in 1964 hun theorie over het "godsdeeltje".

Englert won tal van prestigieuze prijzen zoals de Francquiprijs (1982), de Wolfprijs (2004) en de belangrijke Spaanse Prins van Asturiasprijs eerder dit jaar. Hij kreeg ook de titel baron.

Professor Englert is erg verheugd met de Nobelprijs en hij omschreef zijn gevoelens als "not very unpleasant".

Peter Higgs, de man van het deeltje

Belga

De Britse natuurkundige Peter Higgs (Bristol, °1929) doceerde aan de Universiteit van Edinburgh in Schotland. Onafhankelijk van Brout en Englert kwam Higgs in 1964 op hetzelfde idee: er moest een speciaal deeltje zijn dat andere deeltjes massa gaf. Higgs kwam op het idee tijdens een wandeling in de bergen van Schotland en smaakte het genoegen dat het deeltje naar hem werd genoemd.

Ook Higgs kreeg tal van prijzen, waaronder de Wolf Prize en de prijs van de European Physical Society. (belga/vrt)