Voor de uitoefening van heel wat beroepen en functies of voor het verkrijgen van een vergunning moeten burgers en rechtspersonen aantonen dat ze geen gerechtelijk verleden hebben.

Dit is een mechanisme om te voorkomen dat personen met het verkeerde profiel toegang zouden krijgen tot gevoelige functies, beroepen of vergunningen. Een uittreksel van het strafregister moet worden opgevraagd bij de stad of gemeente, die het Centraal Strafregister van de FOD Justitie consulteert en de uittreksels aflevert via e-Box.

Vorig jaar werden meer dan 2 miljoen uittreksels uit het strafregister afgeleverd en dat is een absoluut record. 

Een bankier, boekhouder of verzekeraar mag niet veroordeeld zijn voor onder meer vermogensdelicten, oplichting en valsheden. Een houder van een vuurwapenvergunning mag geen strafverleden hebben. 

Iemand die een job of functie gericht op minderjarigen uitoefent, mag niet veroordeeld zijn voor onder meer zedenfeiten of drugs. Deze zaken lijken evident, maar moeten ook uitvoerbaar en controleerbaar zijn. Daarom heeft de overheid een uitvoerige lijst aangelegd met beroepen, functies en vergunningen die bij wet aan toegangs- of uitoefeningsvoorwaarden onderhevig zijn. 

In heel wat specifieke gevallen is een blanco strafregister vereist, in andere gevallen geen voorgaande veroordeling binnen bepaalde strafdomeinen. Zo mag iemand die medicijnen of verdovende middelen vervoert niet veroordeeld zijn voor inbreuken tegen de drugwetgeving.

Evenmin mag een douanier een veroordeling hebben opgelopen wegens fraude met accijnzen, illegale vervaardiging van alcohol of illegaal vervoer van alcoholische dranken. Een gemeenteraadslid mag niet ontzet zijn uit het kiesrecht door een rechter of veroordeeld zijn voor onder meer corruptie of verduistering.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de verschillende bij wet vastgelegde beperkingen voor de uitoefening van bepaalde beroepen, om de maatschappij te beschermen tegen mensen die hiervan misbruik zouden kunnen maken. Werkgevers, openbare besturen of privé-instellingen kunnen overigens ook een uittreksel van het strafregister vragen zonder dat de wet dit vereist.

Zo is het te verantwoorden dat een winkeluitbater zeker wil zijn dat een kassabediende niet gekend staat voor diefstal.

Aanvragen via gemeente, afgeleverd via e-Box 

Deze uittreksels uit het strafregister moeten door de particulier, rechtspersoon of door iemand anders worden opgevraagd bij de stad of gemeente in kwestie.

Vroeger gebeurde dit uit het gemeentelijk strafregister, maar de kans bestond echter dat die informatie niet volledig up-to-date was met de info uit het Centraal Strafregister van de FOD Justitie.

Daarom hebben de steden en gemeenten sinds 2018 allemaal rechtstreeks toegang tot het Centraal Strafregister om uittreksels uit die databank te kunnen afleveren. De uittreksels worden via de e-Box van de persoon of rechtspersoon in kwestie ter beschikking gesteld.  

Hoogste aantal afgeleverde uittreksels van strafregister ooit 

In 2021 werden meer dan 2 miljoen uittreksels uit het Centraal Strafregister afgeleverd, waarvan 1.2 miljoen aan burgers via de steden en gemeenten. Dit is het hoogste aantal ooit. In 2020 lag het totaal aantal afgeleverde uittreksels nog op 1,7 miljoen, waarvan 1 miljoen aan burgers via de steden en gemeenten.

Een van de oorzaken van deze stijging is de aansluiting van alle steden en gemeenten op het Centraal Strafregister in 2018. Een jaar eerder, in 2017, lag het totaal aantal afgeleverde uittreksels nog op 740.000, waarvan 193.000 aan burgers via de steden en gemeenten. En andere oorzaak van de toename is dat steeds meer beroepen een blanco strafregister vergen.  

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: “Om te voorkomen dat bepaalde beroepen en functies uitgeoefend worden door personen met het verkeerde profiel, net zoals dat geldt voor het verkrijgen bepaalde vergunningen, is het bij wijze van controle nodig om een uittreksel van het strafregister voor te leggen.

Sinds de aansluiting van de gemeenten op het Centraal Strafregister van Justitie in 2018 is steeds de meest up-to-date versie van het strafblad beschikbaar. Jaar na jaar stijgt het aantal opvragingen van uittreksels uit het Centraal Strafregister. 2021 was zelfs een recordjaar. Het is een goede zaak dat hier snel en adequaat op toegezien kan worden.”  Foto VVQ persdienst.