Met Operatie Perforatie zetten Infopunt Publieke Ruimte en rioolwaterzuiveringsbedrijf Aquafin het afgelopen jaar iedereen aan om overbodige verharding weg te halen en plaats te maken voor water en groen.

Vandaag beloont Aquafin de 11 beste projecten met een budget om hun plannen uit te voeren. Vier van de elf winnaars zijn afkomstig uit de provincie Antwerpen. Zij krijgen allen een budget ter beschikking om hun plannen deels mee te financieren.

Nergens in Europa wordt er zoveel open ruimte per inwoner ingenomen als in Vlaanderen. Daardoor krijgt regenwater nog nauwelijks de kans om in de bodem te dringen, met wateroverlast én bodemverdroging tot gevolg.

Opnieuw meer ruimte geven aan water en natuur, ook in de stad, dat willen Infopunt Publieke Ruimte (onderdeel van de Voetgangersbeweging) en Aquafin bereiken met Operatie Perforatie.

Aquafinprijs voor de beste projecten

In totaal werden 87 projecten ingediend om kans te maken op de 'Aquafinprijs', een budget van 100.000 euro, te verdelen over meerdere projecten. Een jury, bestaande uit vertegenwoordigers van beide organisatoren, Febestral en het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid, Natuurpunt, beoordeelde vervolgens de ingediende dossiers. Zo werden 11 projecten gekozen, waaronder 4 uit de provincie Antwerpen.

Herentals: Straatcomité Ernest Claesstraat

In de Ernest Claesstraat in Herentals ging een aanzienlijk stuk open ruimte verloren als gevolg van een groot bouwproject. Hierdoor verloor de straat een belangrijke ontmoetings- en speelplek.

Tijdens recente inspraakmomenten gaven de bewoners aan dat de straat nood heeft aan zulke plek en bovendien ook nood heeft aan groen in de straat. "Daarom willen we de rotonde, die nu enkel gebruikt wordt om auto's te laten keren, ontharden en zo meer groen in de straat brengen", legt Tom Reyniers van het straatcomité uit.

"De rotonde trekt onnodig veel verkeer aan tot het einde van de straat. We zijn van mening dat deze zone veel nuttiger gebruikt kan worden. Een herinrichting kan ervoor zorgen dat mensen elkaar zullen kunnen blijven ontmoeten en dat de kinderen er op een veilige plaats zullen kunnen spelen in het groen.

Ook de bewoners van het woonzorgcentrum zullen hier na hun wandeling kunnen verpozen. Dit zal de inclusie in de straat bevorderen. Bovendien kan het hemelwater in het ontharde gebied beter infiltreren en zal wateroverlast daardoor minder vaak optreden. Door het gericht aanplanten van specifiek geselecteerde struik- en boomtypes zal het fijn stof alsook de geluidsdruk van de nabijgelegen ring deels opgevangen worden.

Het groen dat aangeplant wordt op deze plek, zal ook visueel rustgevend zijn aangezien we momenteel uitkijken op aanhoudend voorbijrijdende auto's", zegt Reyniers. Om het plan uit te werken, kan het straatcomité nu rekenen op een bijdrage van 10.000 euro.

Mechelen: herinrichting Korte Veluwestraat

Ook het project "Korte Veluwestraat" in Mechelen kan rekenen op 10.000 euro extra. De straat kende een hoge parkeerdruk en was bijna volledig bestraat (verhard), op twee kleine plantvakken na.

De buren contacteerden de stad in september 2017 met de vraag om van hun straat de eerste Mechelse straattuin te maken en stelde vervolgens Natuurpunt vzw aan om de begeleiding van straat naar straattuin te doen.

Er werden verschillende workshops georganiseerd om een droombeeld van de straat te maken. "Vanuit de stad is er ook nood aan de opbouw van interne stedelijke expertise inzake regenwaterinfiltratie", zegt Arnout Ruelens van Stad Mechelen. "Dit project is ook een eerste experiment om te kijken of het lukt om met participatie tot een gedragen droombeeld van een groene en ontharde straat te komen en ook tot effectieve realisatie en afspraken te maken rond onderhoud", aldus Ruelens.

"We denken dat dit project uiteindelijk heel wat voordelen zal bieden: een betere infiltratie van het regenwater in de bodem, een verbeterde leefkwaliteit door middel van een groene binnenstad, het verhogen van de biodiversiteit in de stad.

We hopen ook dat dit project voor andere straten als inspiratiebron kan dienen om gelijkaardige initiatieven te nemen en misschien ook voor andere steden en gemeenten. We willen ook bekijken of dergelijke onthardingsprojecten een structurele maatregel kunnen worden in het Mechels adapatieplan."

Heist op den Berg: Freinetschool Triangel

Freinetschool Triangel uit Booischot (Heist op den Berg) kan dan weer rekenen op financiële steun voor hun project rond de herinrichting van de school. "We willen eigenlijk op drie niveaus werken" zegt directeur Patrick Leunens.

"Eerst willen we de oude school inruilen voor een compactere versie, waarbij de ontharde ruimte wordt ingericht als Triangeltuin. Daarnaast willen we de op het bouwaanvraagplan voorziene verhardingen bij uitvoering direct bijsturen waar mogelijk, zodat we functionele verhardingen enkel laten leggen waar nodig is en bepaalde zones kunnen ingroenen.

Tenslotte willen we ook de aangelegde verhardingen in de zone voor de achteruitbouwstrook en langs de fietsenstalling wegnemen of ontpitten" schetst de directeur het project. "De school heeft ook een voorbeeldfunctie naar alle gezinnen die bij de school betrokken zijn en naar de buurt toe.

We moeten anders leren denken en omgaan met de noodzaak aan verhardingen in ons versteend Vlaanderen. Het gaat om het ontharden van kleine oppervlakten maar zichtbaar vanaf het openbaar domein. Ze bepalen mee de uitstraling van de school en die moet groener, zachter, uitnodigend en respectvoller dan de recent aangelegde klinkerwoestijn.

We willen hier een statement maken en een nieuwe generatie kinderen/jongeren vormen die de aarde niet zien als een winstgevende bron van te exploiteren grondstoffen maar eerder als een ecosysteem om zorg voor te dragen", besluit Leunens.

Hemiksem: 34ste Sint-Lodewijk VZW

Ook scoutsgroep Sint-Lodewijk uit Hemiksem diende een project in dat de jury erg kon bekoren. "Ons project is dan ook een realistische quick-win", zegt Merijn De Cock van de scoutsgroep.

"Met een relatief laag budget en een snelle uitvoering is het mogelijk om een duurzaam en scoutsgericht lokaal te bouwen waarbij we ook inzetten op een duurzame, kindvriendelijke buitenruimte.

Als scoutsgroep wensen we onze jeugdige leden onder te dompelen in een ecologisch bewuste omgeving; het bevorderen van de waterdoorlaatbaarheid is hier een mooi element in", zegt De Cock. "Onze visie van de aan te leggen WADI levert een duurzame groenzone waarin jeugd kan spelen.

Wanneer de rust is weergekeerd, kan de nieuwegroenzone dienen als groene stapsteen in een zeer verstedelijkt stuk van de gemeente. Kortom, de realisatie van dit project heeft op verschillende domeinen een positief effect: het is duurzaam want milieuvriendelijk en resistent doorheen de jaren, het is functioneel want geen stilstaande zone maar een speelplek voor jeugd, het is creatief door het gebruik van recuperatiehout in de speelse elementen en het is doeltreffend want zowel de directe doorlaatbaarheid van hemelwater vergroot als de bufferende werking voor een continue infiltratie".

De winnaars van Operatie Perforatie mochten vandaag hun prijs in ontvangst nemen op het Congres en Forum Publieke Ruimte in Gent.

Extra informatie: www.operatieperforatie.be