'Shaping a void' keramiek van Guy Van Leemput : aanrader

De schoonheid van getallen

Hij is fan van de rij van Fibonacci en wiskundeleraar van beroep. Maar zijn tweede passie is altijd keramiek geweest. En nu – na jaren – vallen alle puzzelstukken samen...

Guy Van Leemput (1967, Herentals) is wereldwijd bekend om zijn fragiele, papierdunne porseleinen kommen, met eindeloos veel geduld gevormd door kleine stukjes porseleinklei aan te brengen rond een opgeblazen ballon. Een intuïtief en meditatief proces. ‘Mijn werk groeit vanuit mijn binnenste, vanuit mijn buik, niet door te denken.

Elk werkstuk is een reis naar binnen.’ Na zijn tweede artist-in-residency in Sanbao, Jingdezhen, in 2017, sijpelde dan toch de wiskunde zijn werk binnen. Hij begon wiskundig onderzoek te doen en – na schetsen op papier – ingewikkelde patronen te tekenen op de ballonnen: rasters en cirkels. ‘De wiskunde die ik vroeger wegduwde wanneer ik als keramist aan de slag ging, heeft eindelijk zijn plaats gekregen. Ik ben nu veel minder in twee stukken ‘gekloven’.’

Fascinatie voor patronen

Van Leemput is min of meer gelijktijdig begonnen met wiskunde en met keramiek. De zomer voordat hij zijn wiskundestudie aan de universiteit begon, vroeg hij een lokale pottenbakker of hij daar kon komen werken, niet tegen betaling maar om te leren. En hij bleef dat ook tijdens zijn studie gedurende de weekends doen.

Zijn werk als wiskundeleraar en het hebben van een jong gezin duwden het zelf maken van keramiek wat naar de achtergrond, maar na de dood van zijn beste vriend realiseerde Guy zich dat hij het serieuzer aan wou pakken.

Acht jaar lang bezocht hij de academie in Herentals en volgde verschillende masterclasses. Zo’n tien jaar geleden vestigde hij zijn eigen atelier op de Watervoort in Herentals. Jarenlang maakte hij robuuste werken, houtgestookt steengoed. Grote bekendheid kreeg hij toen hij overstapte op flinterdun porselein – eveneens houtgestookt.

Al op jonge leeftijd raakte Van Leemput gefascineerd door patronen: ‘Vooral door patronen in de natuur, zoals de schikking van zaden bij een zonnebloem, de schubben op een grote dennenappel of de ordening van stekels op een cactus. Later begreep ik dat je via wiskunde kunt onderzoeken hoe die patronen tot stand komen. Ik leerde hoe ons oog in elke zonnebloem twee tegengestelde spiralen ziet; als je ze telt, blijken de aantallen steeds twee opeenvolgende getallen te zijn in de rij van Fibonacci.

Nog later ontdekte ik dat het de gulden snede is die de basis vormt voor de Fibonacci-getallen en al die fraaie patronen. En dat onze hersenen (en zeker de mijne) alles willen ordenen, structureren en catalogiseren. Ons oog wil altijd patronen zien, dat is waarschijnlijk evolutionair zo bepaald.

En dan valt alles samen...

‘Ik wil de natuur niet imiteren maar begrijpen. Patronen herkennen en daarop variëren. Daarbij gaat het niet om het eindresultaat maar om de zoektocht: ik wil weten hoe een bepaalde structuur ontstaat. Via de wiskunde kun je die patronen vinden.

Ik heb allerlei wiskundig onderzoek gedaan en ik zocht (en vond) hoe ik het onderliggende ‘regelmatige’ rooster kon vergroten en verkleinen op bepaalde plaatsen. En nu wil ik ook dat terug loslaten en helemaal vrij zijn: met alles wat ik in mijn achterhoofd weet, gewoon maken en als toeschouwer kijken wat het wordt. Ik zoek nu – vooral het laatste half jaar – mijn vrijheid binnen die strakke patronen.’

Van Leemput zoekt sowieso geen wiskundige perfectie: ‘Heel ritmisch is voor mij niet zo interessant. Mijn kommen zijn nooit honderd procent symmetrisch; perfecte cirkels, rechte hoeken en lijnen zijn saai. Mijn kommen moeten minstens even boeiend zijn als het echte leven. Het toeval moet ook een rol kunnen spelen.

Zo teken ik altijd met de losse hand, ook lijnen. Bovendien begint een kom bij het drogen een beetje te bewegen en dat is nog meer het geval in de (hout)oven, voor mij een wezenlijk onderdeel van het creatieproces. De kommen worden gebakken op een temperatuur van 1260 graden, ondersteboven op een meekrimpende ‘paddenstoel’. Op sintertemperatuur wordt de porseleinklei vloeibaar en door de zwaartekracht en door kleine afwijkingen vervormen de kommen.

Boven de deur in mijn atelier hangen drie gedroogde beukenblaadjes, samengebonden door een stukje ijzerdraad. De nerven van het blad bepalen hoe het blaadje zal vervormen als het droogt. Zo zoekt ook de kom zijn eigen vorm, die bepaald wordt door de structuur van de patronen die ik heb aangebracht met mijn boetseerstokje.

En dan is er het licht, je ziet elke keer wat anders. ‘Misschien wil ik daar wel naartoe, met eenvoudige patronen de hersenen bezighouden. Elke kom moet op elk moment van de dag anders zijn, je verbaasd doen zijn...’

Geen Sant in eigen land

De kommen van Guy Van Leemput bevinden zich in particuliere collecties en musea in Japan, China, Verenigde Staten, Australië en heel Europa.

Shaping a void

Deze tentoonstelling wordt georganiseerd door ’t Schaliken, de cultuurdienst van Herentals. Ze komt vijf jaar na de vorige solo-tentoonstelling ‘Origine’ van Van Leemput die doorging in kasteel Le Paige. Op deze tentoonstelling vind je een overzicht van de voorbije vijf jaar: hele fragiele kommen in doorzichtig porselein.

Moktamee

Ter hoogte van Bovenrij 30, achter de grote gele poort, bevinden zich de oude klaslokalen van het ex-Francesco-paviljoen. In de klassen huizen nu ambachtsmensen en kunstenaars. Het is een bruisende bron van creativiteit van en voor veel mensen uit de omgeving. De oude refter is nu expo-lokaal van ’t Schaliken. De kommen van Guy Van Leemput kun je daar bekijken, nog tot zondag 22 januari.

Open

Op vrijdag, zaterdag en zondag van 14u tot 17u, toegang is gratis. Een tentoonstellingscatalogus is beschikbaar : ‘shaping a void’ - Keramiek van Guy Van Leemput - Expo-ruimte Moktamee Bovenrij Herentals, 31/12 – 22/01.