Stalkingalarm biedt betere bescherming: politie ter plaatse met één druk op de knop

Vrouwen worden in ons land buitensporig vaak blootgesteld aan intrafamiliaal geweld, een enorm onderbelicht maatschappelijk probleem.

Ook na het stopzetten van de relatie is voor veel vrouwen de nachtmerrie nog niet voorbij. De politie registreert jaarlijks meer dan 20.000 aangiftes van stalking, vaak door ex-partners.

Voor de regering, politie en justitie is deze problematiek een absolute prioriteit.

'We bestrijden het op alle fronten. Eén van de zaken uit een breed arsenaal aan maatregelen is het stalkingalarm, dat nu wordt uitgerold.

Met één druk op de knop kunnen slachtoffers voortaan de politie ter plaatse roepen.

Het systeem wordt als eerste voorzien in de provincies Oost- en West-Vlaanderen en moet daarna uitgebreid worden naar het hele land. Met deze beslissing wordt één van de vele engagementen in het Nationaal Actieplan Gendergerelateerd Geweld uitgevoerd.

Van de meer dan 20.000 aangiftes gaat het in de grote meerderheid (62%) om stalking door ex-partners, waarbij de dader een man is. Ze proberen wanhopig de relatiebreuk te herstellen, komen op dwingende wijze verhaal halen of zijn belust op wraak.

De gemiddelde stalking duurt 22 maanden en vaak wordt daarbij fysiek geweld niet geschuwd. Het risico op geweld is volgens de statistieken het hoogst als de dader een ex-partner is.

81% van de vrouwen die door hun (ex-)partner werden gestalkt, werden tegelijkertijd het slachtoffer van fysiek geweld. In ongeveer 110 gevallen per jaar gaat het zelfs om levensbedreigende situaties.

Fysieke knop alarmeert politie en hulpdiensten

In de Politiezone Gent loopt al van in 2019 een proefproject met een mobiel stalkingalarm. Dat is een fysieke knop die verbonden is met de smartphone van het slachtoffer.

Die verstuurt dan onmiddellijk een oproep naar de noodcentrale, met inbegrip van de locatie.

Een interventieploeg komt onmiddellijk ter plaatse om het slachtoffer te helpen.

Zo grijpt de politie snel in en worden potentiële drama's voorkomen. Het proefproject gebeurde onder coördinatie van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM), in samenwerking met de Gentse politie en het parket van Oost-Vlaanderen. De werking werd eind vorig jaar positief geëvalueerd door alle betrokken partners.

Daarom hebben vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne, minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden en staatssecretaris voor Gendergelijkheid Sarah Schlitz beslist om het stalkingalarm gefaseerd uit te rollen naar het hele land.

Het wordt sinds begin maart toegepast in Oost- en West-Vlaanderen. Hiervoor zijn 490 stuks voorzien. Binnenkort gaan ook andere politiezones en parketten die dat wensen hiermee aan de slag.

Uit cijfers van het Mobiel Stalkingalarm in Gent blijkt dat de slachtoffers meestal vrouwen tussen de 30 en 40 jaar zijn. Alle stalkers waren mannen. In de laatste vier jaar werden 40 vrouwen van een stalkingalarm voorzien.

Het resulteerde in 21 alarmoproepen waarbij kon ingegrepen worden en 10 arrestaties. Bij de evaluatie van dit project kwamen de voordelen duidelijk naar voor.

De dader ziet niet dat het slachtoffer de politie verwittigt, want de knop zit bijvoorbeeld verstopt in de jaszak.

In minder dan 10 minuten staat de politie ter plaatse om het slachtoffer en eventuele kinderen in veiligheid te brengen.

Liefst 89,6% van de vrouwen voelde zich er aanzienlijk veiliger door. Gemiddeld bleek na zes maanden dat het stalkingalarm niet meer nodig was. Daarna deed 70% van de slachtoffers geen aangifte meer, wat erop kan wijzen dat het stalkingalarm een afschrikkend effect heeft.

Slachtoffers die er beroep op wensen te doen, kunnen zichzelf aanmelden bij specifieke dienst binnen de politie. Ze worden ook doorverwezen door de politie en sociale diensten zoals CAW en OCMW.

Na aanmelding wordt samen met de verschillende partners en het slachtoffer onderzocht of het stalkingalarm een nuttige maatregel is op basis van het concrete dossier. Tussen slachtoffer en dader mag er geen vrijwillig contact meer zijn, behalve in het kader van de omgangsregeling rond de kinderen.

Een slachtoffer van levensbedreigende stalking getuigt: "Ik hoop dat ik iemand kan overtuigen om dit systeem te activeren en er beroep op te doen. Wat het stalkingalarm voor mij gedaan heeft?

Het heeft mijn leven gered." Het stalkingalarm wordt voorgesteld in Oudenaarde omdat de Lokale Politie Vlaamse Ardennen een voortrekkersrol speelt in dit project.

Strijd op alle fronten

Het stalkingalarm is slechts een van de maatregelen die toegepast worden in het Nationale Actieplan ter bestrijding van gendergerelateerd geweld 2021-2025, gecoördineerd door Sarah Schlitz.

De door Vincent Van Quickenborne voorgestelde hervorming van het seksueel strafrecht ligt deze week voor ter stemming in het parlement. Intussen werden al 6 Zorgcentra na Seksueel Geweld geopend en staan er 4 op de planning de volgende maanden.

Meer en meer parketten passen de doeltreffende maatregelen van het tijdelijk huisverbod toe. Momenteel wordt een eerste versie van een risicotaxatietool verbeterd, die risicofactoren analyseert en parketten signaleert wanneer er snel ingegrepen moet worden.

Vincent Van Quickenborne, vice-eersteminister en minister van Justitie: "Het stalkingalarm is een krachtig middel voor politie en parket om snel en adequaat in te grijpen, vooraleer stalking in een regelrecht drama eindigt. Voor de slachtoffers biedt het bescherming, zekerheid en mentale rust.

Het is een van de manieren waarop deze regering de strijdtegen seksueel- en intrafamiliaal geweld op alle fronten opvoert."

Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: "Het mobiele stalkingsalarm is een mooi voorbeeld van initiatieven die ik wil nemen om gendergerelateerd geweld tegen te gaan.

Naast het blijven investeren in opleiding en verbeteren van onze politionele aanpak, is ook innovatie erg belangrijk. Innovatie waarbij we steeds uitgaan van de behoeften van de slachtoffers."

Sarah Schlitz, Staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit: "Vrouwen die door hun ex-partner worden bedreigd, zullen van dit instrument gebruik kunnen maken als zij dat wensen.

Veel te veel femicides worden gepleegd door recidivisten die al bekend zijn bij de politie of de justitie. Meer dan ooit doet de regering vandaag het nodige om ervoor te zorgen dat elk slachtoffer zich vrij kan bewegen, haar partner kan verlaten en bovenal het fundamentele recht op veiligheid kan genieten."

Serge Malefason, advocaat-generaal bij het parket-generaal in Gent: "Een druk op de knop is niet heilig makend. Het openbaar ministerie is zich ervan bewust dat de invoering van een stalkingalarm niet alle slachtoffers kan redden, maar toch een groot aantal van hen kan behoeden voor verder geweld.

De "druk op de knop"-strategie is een welkom middel, maar slaagt maar als hulpverlening, politie en magistratuur wars van alle vooroordelen blijvend alert en waakzaam blijven met respect en begrip voor de slachtoffers."

Marnic De Meulemeester, burgemeester van Oudenaarde: "De ambitie moet er zijn om de lat hoog te leggen, om binnen een geïntegreerde aanpak en werking, in samenwerking met de bestuurlijke overheden, landelijk te komen tot de oprichting van een dienst of cel intrafamiliaal geweld bij steden en gemeenten, zoals dit nu reeds het geval is bij voornamelijk grote steden."

Joost Duhamel, korpschef Lokale Politie Vlaamse Ardennen: "Snel en adequaat handelen van de politiediensten bij een stalkingalarm is van essentieel belang om de fysieke integriteit van het slachtoffer te beschermen." Foto NNieuws.