Vandaag werd de intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst, kortweg IOED, boven de doopvont gehouden in het Begijnhof.

Sinds 2016 slaan zes Kempense gemeenten, Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en Kempens Karakter de handen in elkaar om een samenwerkingsverband rond onroerend erfgoed op te richten.

'De gemeenten Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Olen, Lille en Vorselaar willen met deze samenwerking voldoen aan hun noden in verband met archeologie, bouwkundig erfgoed en cultuurhistorische landschappen', zegt Lieve De Saedeleer, Erfgoedcel Kempens Karakter.

'Waar Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete de nodige landschappelijke expertise bezit, is Kempens Karakter dan weer een vaste waarde binnen de erfgoedsector.

Na een goedkeuring erkende de Vlaamse overheid in 2017 ook de oprichting van deze nieuwe intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst, kortweg IOED genoemd, en kon ze in januari 2018 van start gaan.

Wat is een intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst?

Met de huidige regelgeving zijn lokale besturen in staat om zelf en met meer autonomie hun erfgoedbeleid te bepalen. Gemeenten kunnen zich individueel laten erkennen als een onroerenderfgoedgemeente of zich verbinden in een intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst om gezamenlijk aan dat beleid te sleutelen.

Een IOED kan heel wat taken op zich nemen.

Deze acties worden gekaderd binnen een beleidsplan en een jaarlijks actieplan. Taken die vroeger werden verricht door onder andere het Agentschap Onroerend Erfgoed, worden nu uitgevoerd door de IOED's.

Taken zijn bijvoorbeeld het nemen van acties rond inventarisatie en bescherming van erfgoed, formuleren van adviezen en beantwoorden van lokale infovragen, opstellen en aanvullen van beheersplannen of het uitvoeren van sensibiliseringsacties.

Momenteel bestaan er 25 erkende IOED's in Vlaanderen, wat maakt dat meer dan de helft van de gemeenten actief is binnen zo'n samenwerkingsverband.

Wat doet IOED Land van Nete en Aa?

IOED Land van Nete en Aa wil met zijn lokale verankering dichter bij de burger en het gemeentebestuur staan. Specifiek voor 6 bovenvermelde gemeenten wil de IOED de zorg voor en de publieke ontsluiting van het onroerend erfgoed bevorderen.

Concreet wil Land van Nete en Aa het draagvlak voor dat erfgoed bevorderen door aan publiekswerking en sensibilisering te werken: nieuwe publieksprojecten en communicatie opstarten of bestaande evenementen ondersteunen, zoals Open Monumentendag of Nacht van het Kempens Erfgoed.

De bedoeling is om onze sites, monumenten en landschappen beter in beeld te brengen.

Daarnaast zal de IOED ook voor de gemeenten, het middenveld en haar inwoners een adviserende en ondersteunende rol opnemen. Zij zal vragen beantwoorden en advies verlenen over onroerend erfgoed en projecten opzetten. Finaal biedt de deelwerking onroerend erfgoed ondersteuning aan het vrijwilligersnetwerk en de lokale partners binnen het werkingsgebied.
 
Momenteel is IOED Land van Nete en Aa actief betrokken bij het actualiseren van de gemeentelijke inventarissen bouwkundig erfgoed.

Een eerste deadline is 15 maart 2018, waarbij de inventarislijsten reeds administratief up to date moeten zijn. Daarna zal de IOED voor de periode 2019-2020 verder alle panden en relicten helpen waarderen, zodat de inventarissen een beleidsinstrument vormen voor de lokale besturen inzake ruimtelijke ordening en patrimonium.

Waar de IOED niet op eigen kracht het veldwerk verricht, kan ze rekenen op de steun van vrijwilligers, zoals de werkgroep Mercurius in Grobbendonk. Het verder uitbouwen en ondersteunen van het lokale netwerk blijft een cruciale pijler binnen de werking! In Herentals maakt de IOED deel uit van de werkgroep Le Paige die het gelijknamige kasteel en domein een toekomst wil bieden.

In opdracht van de stad Herentals en samen met architect Herman Adriaensens en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete werkt IOED Land van Nete en Aa mee aan het beheersplan en de toekomstvisie van het relict.

Zo wil ze Le Paige bewaren, openstellen voor het publiek en het domein voldoende integreren in het straatbeeld. Verder lopen vanuit instanties en de gemeenten kleinere vragen binnen: verbouwaanvragen, mogelijkheden tot bescherming, inventarisatie of participatie, vragen omtrent regelgeving, aanwezige expertise of doorlopen trajecten enzoverder.

Op vlak van publiekswerking en communicatie heeft de IOED de eerste stappen gezet om gedurende 2018-2020 enkele projecten uit te werken rond religieus erfgoed in de regio.

Daarbij zet ze in op een veelzijdige uitvoering met oog voor participatie van partners en inwoners, educatieve werkingen en ook cultuur en vrije tijd. Waar kan volgt de IOED actief gebeurtenissen in de regio op en communiceert hierover.

Zo werd de toevalsvondst nabij het voormalige Augustijnenklooster ook opgenomen binnen de communicatiekanalen van de IOED. Door een correcte communicatie, wil de IOED mensen informeren en mythes en misvattingen doorbreken en betrokken partners positief in het daglicht plaatsen.

Wie is IOED Land van Nete en Aa?

'Het team bestaat uit drie medewerkers', vervolgt Lieve De Saedeleer.  'Vanuit Kempens Karakter spitst Ellen Van de Velde zich als expert onroerend erfgoed toe op inhoudelijke aangelegenheden. Adviesverlening en vragen vanuit een archeologische of bouwkundige inslag vormen voornamelijk haar werkveld.

Thomas Ceusters zal als publieksmedewerker onroerend erfgoed de nodige publieksprojecten en communicatie onderhouden om het erfgoed voldoende in de kijker te zetten.

Naast de collega's van Kempens Karakter, treedt Els Oostvogels vanuit Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete op als onze deskundige landschappelijk erfgoed. Overkoepelend zal Jeroen Janssens als algemeen coördinator ook de werking vanuit Kempens Karakter opvolgen.

IOED Land van Nete en Aa is administratief ingebed binnen Kempens Karakter.

Naast de huidige deelwerkingen toerisme en cultureel erfgoed zal de IOED fungeren als de nieuwe deelwerking onroerend erfgoed – voor de zes gemeenten van IOED Land van Nete en Aa.

In een notendop bestaat er naast de dagelijkse werking een stuurgroep samengesteld uit vertegenwoordigers van elke gemeente (bevoegd schepen of ambtenaar), Regionaal Landschap en de erfgoedcel. Zij worden opgevolgd door de Raad van Bestuur en het Dagelijks Bestuur van Kempens Karakter', besluit Lieve De Saedeleer.

Op de groepsfoto vlnr: Bas Van der Veken (Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete), Els Oostvogels (IOED Land van Nete & Aa), Ellen Van de Velde ( IOED Land van Nete & Aa), Ingrid Ryken (stad Herentals schepen), Thomas Ceusters (IOED Land van Nete & Aa),  Jeroen Janssens (Kempisch Karakter), Lieven Janssens (burgemeester Vorselaar), Mien Van Olmen (stad Herentals schepen).

Foto's Johan Temmerman/NNieuws.