Subsidies aan Natuurpunt stijgen spectaculair - Bart Van Hulle: “Nood aan meer vrij initiatief”
De subsidies van Vlaamse overheid aan Natuurpunt stijgen spectaculair. Uit cijfers die Open Vld Vlaams parlementslid Bart Van Hulle opvroeg bij Vlaams minister van Leefmilieu Demir, blijkt dat bijna 90% van de subsidies voor natuurbeheer aan terreinbeheerders naar Natuurpunt gaat.
Volgens Van Hulle moet erover gewaakt worden dat de organisatie geen monopolist op natuurbeheer wordt. Open Vld wil dat er meer vrij initiatief komt door andere organisaties en ook landbouwers aan natuurbeheer kunnen doen. Dat kan door in plaats van de aankoop het beheer te subsidiëren.
Het is cruciaal dat we onze natuur beschermen en versterken. Dat is een verantwoordelijkheid van iedereen, of zou dat tenminste moeten zijn. Want niet iedereen kan aan natuurbeheer doen. Wanneer je een natuurgebied wil beheren moet je als gewestelijke terreinbeherende vereniging erkend worden.
Hoewel er geen limiet op het aantal van zo’n verenigingen staat, zien we in de praktijk zien dat er maar 3 zijn. Van die drie krijgt Natuurpunt maar liefst 87% van alle subsidies. Dat blijkt uit cijfers die Vlaams parlementslid voor Open Vld Bart Van Hulle opvroeg aan Vlaams minister van Leefmilieu Zuhal Demir.
Volgens Van Hulle laten de cijfers zien dat er eigenlijk weinig vrij initiatief mogelijk is in natuurbeheer. Hoewel Van Hulle het werk en de bedoelingen van Natuurpunt niet in twijfel trekt, vindt hij het niet gezond voor de sector dat één speler het hele natuurbeheer zou domineren, terwijl er ook vaak publieke middelen mee gemoeid zijn en er dus meerdere spelers aanspraak op zouden moeten maken.
Van Hulle wil daarom meer vrij initiatief toelaten en aanmoedigen in het natuurbeheer. Er zijn verschillende struikelblokken. Er zijn om te beginnen formele vereisten om erkend te worden. Die zijn zo dichtgetimmerd dat enkel grote vzw’s die al lang bezig zijn met natuurbeheer erkend kunnen worden. Nieuwe initiatieven of ondernemers worden zo uitgesloten.
Wie vandaag erkend is heeft tal van voordelen. Ze krijgen in sommige gevallen een voorkooprecht wanneer gronden verkocht worden. Ze kunnen tot 90 procent subsidie krijgen voor de effectieve aankoop. In de praktijk kopen ze daar soms ook landbouwgronden mee. Voor een boer die zijn oog op de grond had laten vallen ontstaat er op die manier een zeer ongelijk speelveld.
Van Hulle wil dat speelveld herstellen door het kader te versoepelen en in plaats van de aankoop van natuurgebieden te subsidiëren, het beheer ervan te subsidiëren. Op die manier zouden ook nieuwe organisaties en ook landbouwers kunnen deelnemen en ook aan natuurbeheer doen. Samen met zijn partijgenoot Steven Coenegrachts diende Van Hulle daarvoor ook al een voorstel in in het Vlaams Parlement.
Van Hulle: “We moeten onze natuur op de best mogelijke manier beschermen. We maken daar ook heel wat publieke middelen voor vrij. We moeten er daarom over waken dat natuurbeheer geen monopolie is van de ene of de andere organisatie. Dat is niet goed voor het natuurbeheer en de economie. We moeten inzetten op groene groei die de twee combineert. Ook natuurbescherming is gebaat bij vrij initiatief en ondernemerschap.”
63 miljoen euro voor aankoop gronden sinds 2020
Sinds de oprichting van Natuurpunt vzw in 2000 schommelden de jaarlijkse subsidies van de Vlaamse Overheid aan Natuurpunt vzw steeds tussen de 5 à 9 miljoen euro. Sinds de nieuwe legislatuur (vanaf 2020) verdriedubbelden de subsidies aan Natuurpunt vzw voor de aankoop van gronden: 19,6 miljoen euro in 2020, 13,9 miljoen euro in 2021 en maar liefst 29,3 miljoen euro in 2022.
Meer dan 100 miljoen euro subsidies sinds 2020
Natuurpunt vzw kreeg in 2022 nog andere subsidies van de Vlaamse Overheid: beheersubsidies (7,9 mln euro), subsidies voor éénmalige werken (8,3 mln euro), een jaarlijkse subsidie als erkende milieu- en natuurvereniging (920.000 euro). Daarnaast zijn er ook nog tal van andere subsidies toegekend aan Natuurpunt vzw: subsidies voor opmaak van beheerplannen, subsidie voor bebossing en herbebossing, subsidies voor projecten die de sociale functie bevorderen, subsidie voor inzet van personeelsleden in DAC-statuut, subsidies Vlaams Interprofessioneel akkoord en subsidies eindejaarspremie VIA.
Alles samen subsidieerde de Vlaams Overheid 47,9 miljoen euro aan Natuurpunt vzw in 2022. Sinds de nieuwe legislatuur (vanaf 2020) werd 107 miljoen euro gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid. Sinds de oprichting van Natuurpunt vzw werd 372 miljoen uitgekeerd.
55 miljoen euro in 2022
Van Hulle wijst er ook op dat het gaat om een kluwen aan vzw’s. Natuurpunt is namelijk niet alleen Natuurpunt vzw. Er zijn nog 4 vzw’s onder de koepel Natuurpunt die subsidie ontvingen in 2022: Natuur en Landschapszorg vzw ontving 2,8 miljoen euro, Natuurpunt Beheer vzw 1,7 miljoen euro, Natuurpunt Natuuracademie vzw 1,2 miljoen euro en Natuurpunt Studie vzw 277.000 euro.
Bovendien zijn er ook lokale afdelingen van Natuurpunt, die rechtstreeks subsidie kregen van de Vlaamse Overheid.
De afdeling Natuurpunt Antwerpen Noord en Kempen vzw (151.749 euro), Natuurpunt Waasland vzw (143.000 euro), Natuurpunt Gent vzw (133.821 euro), Natuurpunt Limburg vzw (81.751 euro), Natuurpunt Meetjesland vzw (81.021 euro), Natuurpunt Schijnvallei vzw (80.978 euro), Natuurpunt De Bron vzw (80.543 euro), Natuurpunt Oost-Brabant vzw (80.434 euro), Natuurpunt De Torenvalk vzw (80.265 euro), Natuurpunt Brugs Ommeland & Middenkust vzw (80.070 euro), Natuurpunt Midden West-Vlaanderen vzw (79.569 euro) en de Natuurpunt Hobokense Polder vzw (70.588 euro). Deze kregen samen 1,1 miljoen euro.
Dit betekent dus dat naast de 47,9 miljoen euro voor Natuurpunt vzw, er nog 7,2 miljoen euro subsidie meer werd uitbetaald door de Vlaamse Overheid, wat het totale subsidiebedrag brengt op 55 miljoen euro.
Naast die Vlaamse subsidies worden er ook nog subsidies verleend door Europa, provincies, steden en gemeenten. Dit vergt extra onderzoek.' Foto Alex Leys/ NNieuws.