Van afvalwater tot drinkwater: 'Vlaanderen wijs met afvalwater'

Water is kostbaar. Zo kostbaar dat het langzamerhand ondenkbaar is dat we afvalwater zomaar laten wegvloeien. Europa wil het slim omgaan met water sterk aanmoedigen.

In het Europese Horizon 2020 B-WaterSmart project werken 6 Vlaamse partners samen met 30 partners uit diverse andere Europese landen om in de Europese kustregio's de transformatie naar een waterslimme economie en maatschappij een flinke duw in de rug te geven.

B-WaterSmart wordt gefinancierd door het EU-programma "Horizon 2020".

De Vlaamse partners in dit project zullen zich de volgende jaren toespitsen op twee onderzoekslijnen: enerzijds het gebruik van alternatieve waterbronnen en anderzijds de opvang, behandeling en het gebruik van regenwater via een slim opvangsysteem.

Alternatieve waterbronnen

In deze onderzoekslijn staat het waterproductiecentrum De Blankaart in Diksmuide centraal. De Watergroep, Aquafin en KWR onderzoeken er via welke behandelingsstappen gezuiverd huishoudelijk afvalwater (effluent) kan ingezet worden voor de productie van drinkwater.

"Het project zal de hiervoor noodzakelijke technologieën identificeren met een focus op veiligheid en microbiële risico's. Dit gebeurt via een flexibele pilootinstallatie op de waterzuiveringsinstallaties van Aquafin in Woumen," zegt Birte Raes van Aquafin.

Het direct gebruik van effluent heeft als voordelen dat er geen risico is op bijkomende vervuiling onderweg naar het drinkwaterzuiveringsstation, en dat er een constante wateraanvoer is, ook in periodes van droogte.

Er zal ook onderzocht worden hoe de huidige drinkwaterproductie kan geoptimaliseerd worden via een waterzuinige scheidingstechnologie met behulp van membranen.

"Het waterproductiecentrum De Blankaart wordt regelmatig geconfronteerd met innameproblemen, omdat de waterkwaliteit in de rivier onvoldoende is om het water te kunnen gebruiken in de drinkwaterproductie-installatie. Zo ondervinden we vaak te hoge zoutconcentraties (zomer), nitraten (winter) of pesticiden," zegt Han Vervaeren van De Watergroep.

"Met dit project willen we een extra zuiveringsstap toevoegen en uittesten om de bestaande installatie robuuster te maken. We gaan na of membraantechnologie volstaat om deze verontreinigingen te verwijderen."

Regenwater slim sturen

De tweede onderzoekslijn wordt in de regio Mechelen uitgewerkt waar Stad Mechelen, samen met Aquafin, VITO en het Proefstation voor de Groententeelt zal onderzoeken hoe regenwater uit een gescheiden rioleringsstelsel optimaal kan dienen voor land- en tuinbouw.

"Hierbij zal een bufferbekken slim worden aangestuurd. Daarna wordt het water behandeld zodat het klaar is voor infiltratie of irrigatie op de nabije percelen," zegt Joris De Nies van het Proefstation voor de Groenteteelt.

"Het bufferbekken wordt uitgerust met een slim regelsysteem zodat enerzijds overstromingen kunnen voorkomen worden en anderzijds het water optimaal gebruikt wordt." "Slimme landbouwoplossingen zijn niet alleen waardevol voor grootschalige landbouwbedrijven, maar ook voor de korte keten landbouwers, dicht bij de stedelijke omgeving.

Met B-WaterSmart zorgt Mechelen er zo voor dat hemelwater beschikbaar blijft voor landbouw. Dit concept past perfect binnen de visie van het hemelwaterplan en ondersteunt zo rechtstreeks de lokale voedselstrategie." verklaart Mechels schepen van Landbouw Koen Anciaux.

"Werken aan een beter waterbeheer is de motor om Mechelen toekomstbestendig te maken. Ruimte geven aan water via onthardingen en wadi's - een met grind en zand gevulde greppel - biedt kansen om de stad te vergroenen en beschermt ons tegen uitdroging.

Dit is ook noodzakelijk om onze waardevolle wetlands nat te houden. Slimme waterbuffering, bijvoorbeeld in bufferbekkens, kan de nood aan water in tijden van droogte opvangen en beschermt ons tegen overstromingen bij zware regenval. Mechelen is, te midden van een rivierengebied, ontstaan bij gratie van het water.

We kiezen er nu opnieuw 100% voor om dit water te omarmen als drager van onze natuur en stedelijk weefsel", aldus Patrick Princen, schepen van Openbare Werken en Natuur- en Groenontwikkeling in Mechelen.

"Als we iets willen doen om duurzaam met water om te gaan, dan kan dat alleen maar als we met verschillende partners gaan samenwerken en zoeken naar innovatieve oplossingen," zegt Bastiaan Notebaert van Vlakwa. "Daarom zet dit project ook in op samenwerking met de diverse belanghebbenden in elke regio."

"Een slimme regionale analyse van de verschillende watervragers en watergebruikers is nodig," zegt Geertje Pronk van KWR. "Het doel is om slimme oplossingen te vinden en te promoten, die meerdere problemen aanpakken en/of watervragers en -aanbieders op een efficiënte manier met elkaar laten samenwerken in een regionale context."

Voor dit Europese Horizon 2020-project werken Vlakwa, Aquafin, De Watergroep, Proefstation voor de Groententeelt, VITO, KWR en Stad Mechelen samen met de regionale belanghebbenden.'