In aanwezigheid van een 200-tal buurtbewoners van Mol en Dessel gaf VITO gisteravond tekst en uitleg over de stand van zaken van het diepe geothermie-project na de aardbeving van 23 juni.

Dirk Fransaer, gedelegeerd bestuurder van VITO, herhaalde de doelstelling van dit onderzoeksproject: onderzoeken of Vlaanderen aardwarmte kan inzetten als klimaatneutrale energiebron in de energietransitie.

Om zo gebouwen te verwarmen en elektriciteit te produceren zonder groene stroomcertificaten aan een competitieve prijs. Ben Laenen, onderzoeksleider bij VITO van dit project, ging dieper in op de aardbeving, de acties die werden genomen en de vervolgstappen.

De buurtbewoners van Mol en Dessel kregen de gelegenheid vragen te stellen en Wim Caeyers, de burgemeester van Mol, sloot de vergadering af.

Stand van zaken

De bouwwerken voor de diepe geothermiecentrale van de Vlaamse onderzoeksorganisatie VITO op de Balmatt-site in Mol zijn afgerond. 

De site in Mol, gelegen in de Kempense regio, is het allereerste geothermische doublet van België. Voor het doublet werden twee putten geboord, van respectievelijk 3 610 en 3 830 meter diepte.

De installaties op de Balmatt-site werden in mei 2019 voorlopig opgeleverd door de contractor. Het projectteam is er in geslaagd om in een relatief korte periode een modus operandus op te stellen waarbij 24/7 groene warmte geproduceerd wordt.

De Balmatt-centrale produceert pekelwater met een productietemperatuur van circa 120°C. Na gebruik van de warmte wordt het water terug geïnjecteerd in de ondergrond aan circa 60°C zodat een thermisch vermogen van 4-5 MW geleverd kan worden.

De mogelijkheden bestaan om deze capaciteit te verdubbelen in de toekomst afhankelijk van de vraag naar warmte. In eerste instantie worden daarmee momenteel de omliggende bedrijfsgebouwen van VITO, het onderzoekscentrum SCK•CEN en Belgoprocess via het warmtenet verwarmd.

De overschot aan warmte wordt aangewend voor de productie van elektriciteit via een Organische Rankine Cyclus (ORC).

Op 21 juni 2019 is de centrale stilgevallen door een spanningsval op het algemene elektriciteitsnet. 2 dagen na het beëindigen van de langste operationele periode heeft er zich een aardbeving voorgedaan met magnitude Ml=2.1 nabij de injectieput MOL-GT-02.

Het projectteam is daaropvolgend een onderzoek gestart op basis van de gegevens uit het eigen seismometernetwerk en heeft een Duitse partner ingeschakeld om bijkomend onderzoek te doen naar wat er precies is gebeurd in de diepe ondergrond.

Resultaten van de onderzoeken : totaal 265 trillingen

Sinds de eerste testfase in november 2018 hebben in totaal 265 trillingen met MI = -1,0 – 2,1 plaatsgevonden die zich allemaal rond de injectieput bevonden. Bij de beving van 23 juni 2019 is een vlak van 1 600 m² op een verticale diepte van 3 500 m 1 à 1,5 cm verschoven.

De oorzaak is een plotse ontlading van de druk die zich heeft opgebouwd in de ondergrond bij het terugpompen van het afgekoelde water.

De data die VITO heeft verzameld worden nu afgetoetst aan andere modellen en buitenlandse experten vergelijken deze resultaten met andere geothermieprojecten.

Op basis daarvan wordt het 'Traffic Light System' bijgesteld en wordt de kans op een beving hoger dan 2,1 op de schaal van Richter beperkt.

Voelbare bevingen aan de oppervlakte vermijden

VITO gebruikt een Traffic Light System of TLS om het risico op voelbare bevingen aan de oppervlakte te beheren. Dit TLS is gebaseerd op 4 parameters: de berekende magnitude van een aardbeving, het epicentrum van de beving, het aantal bevingen per tijdseenheid en de maximaal gemeten grondversnelling in de seismometers uit het monitoringnetwerk.

Voor elke parameter zijn grenswaarden gedefinieerd die een groene, een oranje en een rode zone afbakenen. Indien minstens één van de parameters zich in de oranje zone bevindt, worden de parameters in de geothermiecentrale zoals debiet en injectiedrukken geleidelijk afgebouwd.

Indien minstens één van de parameters zich in een rode zone bevindt, wordt de centrale tijdelijk stilgelegd.

Voortschrijdend inzicht leidt tot aanpassing van de grenswaardes en een stapsgewijze verbetering van het Traffic Light System.

Heropstart centrale

Momenteel analyseert VITO de eventuele schade aan put 2 en worden werkzaamheden gestart om de kans op aardbevingen te verminderen. Ondertussen worden ook de warmtenetten naar IRMM-Europese school en de Atoomwijk ingepland. (pp)