Op initiatief van Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege ging maandag het meldpunt voor invasieve exoten of overlastsoorten van start.

Al jarenlang zet de Vlaamse Overheid in op preventie, want eens zo’n soort zich hier vestigt, is ze nog moeilijk te bestrijden of tegen te houden. Vlaams minister Joke Schauvliege: “Deze dier- of plantensoorten tasten de biodiversiteit aan of brengen economische schade teweeg. Vooraleer ze te kunnen aanpakken, moet je ze echter eerst lokaliseren. Dat is het uitgangspunt van de meldingswebsite http://www.waarnemingen.be/exoten

Vlaanderen is hiermee een voorloper in Europa
Invasieve exoten of overlastsoorten zijn planten of dieren die van nature niet in Vlaanderen voorkomen én voor problemen zorgen. Ze brengen de biodiversiteit in gevaar, berokkenen economische schade of veroorzaken problemen voor de volksgezondheid.

Meestal hebben ze hier ook geen natuurlijke vijanden, waardoor ze zich razendsnel vermenigvuldigen. Bekende voorbeelden zijn o.m. de stierkikker, de grote waternavel, het parelvederkruid en de waterteunisbloem.
 
Drie sporen
De Vlaamse Overheid werkt op drie sporen om problemen met invasieve exoten te vermijden. Vooreerst wordt ingezet op preventie en bewustmaking (voorkomen is goedkoper dan genezen). Informatiecampagnes moeten bijvoorbeeld verhelpen dat overlastsoorten nog verkocht worden in tuincentra. Men is zich immers niet altijd bewust van de problemen die dergelijke soorten met zich brengen. Deze preventieve aanpak heeft al geleid tot een gedragscode die met de professionele groensector is uitgewerkt en in september 2011 werd onderschreven.

Hierdoor engageert de groensector zich om 28 plantensoorten niet meer te kweken of aan te planten.

In de tweede plaats is het belangrijk om deze soorten snel op te sporen en in te grijpen voor de populatie te groot wordt. De laatste stap is het beheersen en het terugdringen van populaties zodat de inheemse biodiversiteit zich kan herstellen.
 
Tot op heden bestond er geen centraal punt voor het melden van waarnemingen van invasieve exoten in Vlaanderen en België. Vlaams minister Joke Schauvliege: “Ik heb het Agentschap voor Natuur en Bos gevraagd om zo’n systeem op poten te zetten. ANB klopte hiervoor aan bij Natuurpunt, dat al een ruime ervaring heeft met waarnemingssites en snel het project kon opstarten.”
 
Koploper
Vlaanderen mag zich met dit project http://www.waarnemingen.be/exoten voorloper in Europa noemen. Brussel en Wallonië zegden al toe om dit systeem ook toe te passen. Het uiteindelijke doel is om op basis van dit pilootproject een systeem uit te werken dat leidt tot snelle opsporing van schadelijke uitheemse soorten en dat vervolgens de communicatie verzekert met bevoegde instanties voor een gepaste respons.

Meldingen moeten op die manier snel tot bij terreinbeheerders en lokale overheden geraken, zodat zij gepast kunnen optreden. Beheerders en beleidsmakers kunnen zich vanaf vandaag ook inschrijven op automatische waarschuwingen via mail.
 
Tegelijk wil het project bij de vrijwillige waarnemers een grotere aandacht wekken voor invasieve exoten. Enkel geregistreerde gebruikers van de website www.waarnemingen.be zullen waarnemingen over exoten kunnen melden. Als hulp werden herkenningsfiches gemaakt, voor zowel natuurwaarnemers als burgers om de soorten beter te leren onderscheiden. Tevens geven de fiches informatie over de problemen die deze soorten veroorzaken. Parallel voorzien de overheden op hun website informatie over regelgeving en over de eventuele  maatregelen die kunnen genomen worden.
 
Vlaams minister Schauvliege: “Na een jaar zal het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek een wetenschappelijke evaluatie maken van dit pilootproject. Die kennis zal dan worden gebruikt voor de uitbouw van een meer omvangrijk waarschuwingssysteem voor invasieve exoten in Vlaanderen en België, samen met alle betrokken instellingen en sectoren.”