De Vlaamse overheid vroeg naar aanleiding van de PFOS-vervuiling in Zwijndrecht aan alle gemeenten om een inventaris op te maken van alle locaties waarbij blusschuimen met PFOS zijn gebruikt.

In Geel zijn er twee locaties waar in de jaren '90 een brand werd geblust met blusschuim met PFOS.

Het is nog niet zeker of deze stoffen daadwerkelijk in grote concentraties aanwezig zijn in de omgeving van deze locaties, maar uit voorzorg legt de Vlaamse overheid een aantal maatregelen op in een zone van 100 meter rond deze twee sites.

In juni 2021 kwam in Zwijndrecht een grootschalige vervuiling van perfluoroctaansulfonaat (PFOS) aan het licht.

PFOS is een chemische stof die de hormonen verstoort en mogelijk kankerverwekkend is. De Zwijndrechtse 3M-fabriek produceerde de stof jarenlang. PFOS is bestand tegen hoge temperaturen en brandwerend, waardoor het bijvoorbeeld lange tijd in brandblusschuim werd gebruikt.

Vlaanderen start met een inventarisatie en extra onderzoeken om na te gaan of er nog op andere locaties sprake is van een PFOS-verontreiniging. In Geel zijn twee locaties aangeduid met een hoog risico. In de zomer zullen hier bodemstalen worden genomen om de aanwezigheid van PFOS op deze locatie te onderzoeken.

Twee zware branden

Er is een locatie in het centrum en een net buiten het centrum waar met blusschuim met PFOS geblust werd:
• in 1990 was er een brand ter hoogte van Winkelom 79.
• in 1998 was er een brand in een verfwinkel in de Gasthuisstraat, ter hoogte van huisnummers 9-11.

In afwachting van verder onderzoek bracht de stad de omwonenden in een straal van 100 meter op de hoogte van de voorzorgsmaatregelen van de Vlaamse overheid in deze zone.

Bodemonderzoek

OVAM zal de bodem van de geïnventariseerde locaties op korte termijn onderzoeken. Dit onderzoek moet duidelijkheid geven over het al dan niet aanwezig zijn van PFOS of PFAS op en rondom deze locaties.

In afwachting van dit onderzoek legt de Vlaamse overheid zogenaamde 'no regret-maatregelen' op voor de zones van 100 meter rondom deze locaties.
Wat zijn no regret-maatregelen?

Het zijn maatregelen die omwonenden moeten nemen uit voorzorg. Het is nog niet zeker of deze stoffen daadwerkelijk in grote concentraties aanwezig zijn in de omgeving van deze locatie.

In afwachting van de resultaten neemt het stadsbestuur graag het zekere voor het onzekere. Door de no regret-maatregelen te volgen, wordt het risico op inname van deze stoffen tot het minimum beperkt wanneer de concentraties aan PFOS/PFAS te hoog zouden zijn.

Via de volgende link vind je de maatregelen terug die van kracht zijn in een zone van 100 meter rond de twee sites: https://www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling/voorzorgsmaatregelen-brandweeroefenterreinen-en-sites-van-een-zware-industriele-brand.

PFOS en PFAS: waarom zijn ze problematisch?

PFOS is een chemische stof om producten water-, vet- en vuilafstotend te maken.

Bovendien is PFOS bestand tegen hoge temperaturen. Deze synthetische chemische stof behoort tot de PFAS-familie: het komt niet van nature voor in het milieu en is niet afbreekbaar.

PFOS komt via de lucht of via het afvalwater in het milieu terecht.

De mens neemt deze stoffen vooral op via drinkwater en voedsel (vooral vis, schaaldieren, aardappelen, eieren en producten van eigen kweek (groenten en eieren) of door het inademen.

De natuur en het menselijk lichaam kunnen PFOS niet, of maar bijzonder traag biologisch afbreken.

Uit onderzoek blijkt dat chronische blootstelling aan PFOS bij proefdieren resulteert in effecten op de lever, longen, hormoonwaarden, voortplanting en op de ontwikkeling. Of PFOS kankerverwekkend is, is niet met zekerheid vastgesteld.

Meer informatie
Meer informatie over PFAS vind je op de website van Vlaanderen. Je kunt met algemene vragen ook terecht pfas@vlaanderen.be.