Over een paar dagen vatten we niet alleen een nieuwe maand aan, we beginnen ook aan een nieuw jaar. En een nieuw jaar betekent dat er weer enkele veranderingen op ons afkomen. De meest opvallende is waarschijnlijk dat de elektriciteit in 2016 fors duurder wordt. Ook postzegels worden duurder en wie in 2015 niet naar de tandarts ging, betaalt ook meer. Een overzicht:

ELEKTRICITEIT FORS DUURDER

De jaarlijkse stroomfactuur voor een gemiddeld gezin in Vlaanderen zal van 675,63 euro op 1 januari 2015 stijgen naar 911 euro een jaar later. In maart 2016 wordt dat met de invoering van de zogenaamde Turteltaks zelfs 1.005 euro.

De prijsstijging is het gevolg van een hele reeks prijsverhogingen in de verschillende onderdelen van de stroomfactuur.

Zo is er het afschaffen van de gratis elektriciteit op 1 januari, goed voor 80 euro extra op de factuur. Ook de distributietarieven voor elektriciteit gaan omhoog in januari, met 12 euro. Dat is onder meer het gevolg van het wegwerken van de kosten van de distributienetbeheerders uit het verleden die verkeerd werden ingeschat, in het bijzonder door het enorme succes van zonnepanelen.

Voorts stijgt op 1 januari ook de energiekost zelf, voor een gemiddeld gezin met 20 euro. Reden is dat stroomleveranciers verplicht worden om meer groenestroomcertificaten op te kopen.

De Turteltaks - de heffing waarmee de Vlaamse regering de schuldenberg van groenestroomcertificaten wil wegwerken - is met zowat 100 euro een grote 'boosdoener' vanaf maart 2016.

In 2015 moest de consument al de verhoging van de btw van 6 naar 21 procent slikken, alsook het doorrekenen van de vennootschapsbelasting die netbeheerders voortaan moeten betalen.

Tot slot stijgt op 1 januari het prosumententarief. De bijdrage die eigenaars van zonnepanelen sinds juli moeten betalen om de opgewekte elektriciteit van hun installatie op het net te zetten, gaat 13 euro hoger tot 398 euro.

DALING AARDGAS

De aardgasfactuur biedt tot slot wat soelaas, met een daling van zowat 100 euro naar 1.193,98 euro voor een gemiddeld gezin. Met dank aan het goedkopere aardgas en een lager distributienettarief.

ECOCHEQUES EN MAALTIJDCHEQUES

Na de maaltijdcheques worden nu ook de ecocheques elektronisch. Een extra kaart is niet nodig, ze komen op de kaart van de maaltijdcheques. Papieren cheques kunnen echter ook nog altijd. Werkgevers kunnen daarnaast voor een gemengd systeem kiezen.

De cheques kunnen zoals bekend gebruikt worden voor een hele reeks producten en diensten, zoals treintickets, isolatiemateriaal, spaarlampen, huishoudtoestellen met een ecolabel, en biovoeding.

In tegenstelling tot bij de ecocheques verdwijnen de papieren maaltijdcheques intussen wél volledig. Die zijn vanaf 2016 volledig elektronisch. De maximale waarde van een maaltijdcheque kan, in onderling overleg tussen de sociale partners, vanaf het nieuwe jaar ook opgetrokken worden van 7 naar 8 euro. De maximale bijdrage van de werkgever stijgt immers van 5,91 naar 6,91 euro, de werknemer mag nog altijd 1,09 euro bijdragen.

BEZORGING KRANTEN

Ook na de liberalisering van de postmarkt gaat bpost verder met de bezorging van kranten en tijdschriften. Het bedrijf diende als enige een offerte in voor het krantencontract. De komende vijf jaar moet bpost elke dag voor 7.30 uur in alle uithoeken van het land kranten en tijdschriften verdelen.

Voor het tot eind 2015 lopende contract kreeg bpost jaarlijks 270 miljoen euro. Bij de bekendmaking communiceerde minister Kris Peeters geen financiële details over het contract.

REMGELD TANDARTS

Het zorgde de voorbije maanden voor een stormloop naar de tandarts: Wie in 2015 niet bij de tandarts is langsgegaan, zal vanaf 1 januari 2016 een hoger remgeld moeten betalen. De maatregel past in het zogenaamde mondzorgtraject. Het gaat om een verhoging met gemiddeld 15 procent. Dat verhoogde tarief geldt enkel voor 'technische prestaties', en dus niet voor preventieve verzorging, algemene raadplegingen of orthodontische verstrekkingen.

ASSISTENTIE IN STATIONS

Reizigers met een beperkte mobiliteit kunnen vanaf begin 2016 in achttien grotere stations tot drie uur op voorhand assistentie aanvragen om op of van een trein te stappen, weliswaar enkel voor verbindingen tussen die achttien stations. Die aanvraag moet tot eind 2015 nog zeker 24 uur op voorhand gebeuren. Voor alle andere stations moet assistentie wel een dag op voorhand aangevraagd worden. Volgens de NMBS gaat het om een 'fors verminderde reservatietijd voor twee derde van de betrokken klanten'.

De nieuwe regeling geldt dus enkel voor rechtstreekse verbindingen tussen de achttien stations, Antwerpen-Centraal, Brugge, Brussel-Centraal, Brussel-Noord, Brussel-Zuid, Denderleeuw, Dendermonde, Gent-Sint-Pieters, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Sint-Niklaas, Charleroi-Zuid, Luik-Guillemins, Bergen en Namen.

RENDEMENT AANVULLEND PENSIOEN

De rendementsgarantie van het aanvullend pensioen via een groepsverzekering ten laste van werkgevers wordt vanaf 1 januari variabel. In het huidige klimaat van lage rentes was het minimumrendement onhoudbaar geworden. Aan het akkoord dat daarover gesloten werd binnen de Groep van Tien gingen lange onderhandelingen vooraf.

Het rendement zal vanaf 1 januari overeenkomen met een percentage van het gemiddelde - berekend over de laatste 24 maanden - van de rendementen van de lineaire Belgische staatsobligaties op 10 jaar, zonder dat de opbrengst lager mag zijn dan 1,75 procent of hoger dan 3,75 procent.

Daardoor zal de toepasbare rentevoet voor 2016 1,75 procent bedragen. Deze rentevoet zal voortaan dezelfde zijn voor zowel de patronale bijdragen als de persoonlijke bijdragen.

De eerdere regeling hield in dat de werkgever een rendement van 3,25 procent moest garanderen op de eigen bijdragen, en een rendement van 3,75 procent voor de bijdragen van de werknemer.

VERVROEGD PENSIOEN

Daarnaast stijgt op 1 januari ook de minimumleeftijd om op vervroegd pensioen te gaan, van 61,5 in 2015 naar 62 in 2016. Ook de voorwaarden voor het vervroegd pensioen wegens een lange loopbaan veranderen: vanaf 1 januari moet je minstens 60 zijn en een carrière van 42 jaar achter de rug hebben, of 61 jaar zijn en een carrière van 41 jaar.

POSTZEGELS DUURDER

Vanaf 1 januari 2016 wordt de gewone postzegel voor België 2 cent duurder. Bij aankoop van tien zegels zal een postzegel voor een genormaliseerde binnenlandse zending voortaan 0,74 euro kosten. Per stuk wordt dat 0,79 cent.

Een genormaliseerde internationale zending binnen Europa gaat 3 cent de hoogte in tot 1,13 euro bij aankoop van minstens vijf zegels. Voor de rest van de wereld komt hier 3 cent bij tot 1,35 euro. Eenzelfde prijsverhoging is er indien je de zegels per stuk koopt, die kosten vanaf volgend jaar 1,23 euro (binnen Europa) of 1,45 euro (rest van de wereld). Bpost zal voorts ook de tarieven voor grote volumes post onder overeenkomst verhogen.

Gemiddeld is er voor binnenlandse post zo een prijsverhoging van ongeveer 1,5 procent in 2016.

MINDER BELASTING VOOR MILIEUVRIENDELIJKE WAGENS

Met een hervorming van zowel de eenmalige inschrijvingstaks (BIV) als de jaarlijkse verkeersbelasting hoopt de Vlaamse regering de Vlaming in de richting van milieuvriendelijker wagens sturen.

De aankoop van dieselwagens en meer vervuilende voertuigen moet door de hervorming ontmoedigd worden, en alternatieven zoals elektrische wagens worden gestimuleerd.

Elektrische wagens en waterstofwagens betalen geen BIV. Ook wagens op aardgas (CNG) en plug-in hybrides krijgen een vrijstelling, al is die beperkt tot 2020 omdat het om overgangstechnologieën gaat.

Voor benzines en dieselwagens worden de normen bijgesteld in functie van de reële uitstoot, met het grootste financiële effect voor de Euro 6-diesels.

Ook voor de jaarlijkse verkeersbelasting geldt een vrijstelling voor elektrische wagens en waterstofauto's en een vrijstelling tot 2020 voor wagens op aardgas en plug-in hybrides. Voor auto's op diesel of benzine zal het tarief nog steeds worden berekend aan de hand van de pk van het voertuig. Nieuw is een bonus of malus in functie van de uitstoot.

Het ijkpunt is een CO2-uitstoot van 122 gram per kilometer. Voor elke gram meer stijgt de fiscale pk met 0,30 procent en voor elke gram minder daalt hij met 0,30 procent. LPG-wagens krijgen een korting tot maximaal 100 euro.

De nieuwe regels gelden enkel voor (her)inschrijvingen vanaf 1 januari. Voor al ingeschreven wagens, behalve opnieuw ingeschreven tweedehandswagens, verandert dus niets, ook niet aan de jaarlijkse belasting.

Voor leasingwagens, zo'n 10 procent van het aantal auto's op onze wegen, verandert er niets, omdat er geen akkoord kon worden gesloten met het Brussels en het Waals gewest.

BOETE VOOR NIEUWKOMERS DIE ONVOLDOENDE INSPANNINGEN LEVEREN

De inspanningsverbintenis voor het volgen van een inburgeringscursus wordt op 1 januari vervangen door een resultaatverbintenis. Nieuwkomers die onvoldoende inspanningen leveren, riskeren een boete van 50 tot 5.000 euro. Het gaat om een maatregel van Vlaams minister van Inburgering Liesbeth Homans (N-VA).

Alle nieuwkomers uit een land dat geen lid is van de Europese Unie moeten momenteel in Vlaanderen al een inburgeringstraject volgen. Tot nog toe gold daarvoor een inspanningsverbintenis, maar vanaf 1 januari 2016 wordt dat een resultaatsverbintenis.

De inburgeraar moet in een test slagen voor de onderdelen Maatschappelijke Oriëntatie en Nederlands voor anderstaligen alvorens hij het inburgeringsattest krijgt. Daarnaast kan een boete worden opgelegd aan wie onvoldoende inspanningen levert (bv. onvoldoende naar de lessen gaat). De boetes moeten een soort stok achter de deur vormen. Zij kunnen variëren van 50 tot 5.000 euro.

Ook vrijwillige inburgeraars zullen enkel nog een attest krijgen als de toets met succes wordt afgelegd. Vrijwillige inburgeraars zijn grotendeels mensen van binnen Europa die zich in ons land vestigen. Die groep kan niet verplicht worden een inburgeringstraject te volgen, maar hun aantal neemt wel toe.

FACTUUR DAALT VOOR ZUINIGE VERBRUIKERS DRINKWATER

Vanaf 1 januari 2016 komt er een progressief tarief voor waterverbruik. Bij zuinig gebruik wordt een lager tarief aangerekend, bij een royaler gebruik een hoger tarief. Er komt een gezinscorrectie van 20 euro per gezinslid en er blijven sociale correcties voor doelgroepen als leefloners en personen met een handicap.

Vooral gezinnen met een gemiddeld verbruik zullen erop vooruitgaan. Ook gezinnen met kinderen en een laag verbruik (en dus sowieso een lagere factuur) zien hun kosten voor drinkwater nog wat dalen, zij het minder uitgesproken. Voor het verbruik in een tweede verblijf gaat de factuur in elk geval omhoog.

Volgens minister Joke Schauvliege past de hervorming volledig in het principe van "de vervuiler betaalt". Het is volgens de CD&V-minister ook de bedoeling om met de nieuwe tarieven 'verspilling tegen te gaan'. 'Wie kiest voor een hoog waterverbruik (of een tweede verblijf) zal meer betalen. Een gezin dat verantwoord omgaat met water, wint', klinkt het.

LAGER BTW-TARIEF RENOVATIE ENKEL VOOR WONINGEN OUDER DAN 10 JAAR

Het verlaagde btw-tarief van 6 procent voor de renovatie van woningen geldt vanaf 2016 alleen nog voor woningen die ouder zijn dan 10 jaar. Voor werken in woningen van 5 tot 10 jaar, waar de voorbije jaren ook 6 procent gold, moet je voortaan 21 procent btw betalen.

De verhoging van de ouderdomsvereiste voor de renovatie van een woning was opgenomen in het federaal regeerakkoord.

De maatregel treedt dus vanaf 1 januari 2016 in werking. Er is wel in een overgangsmaatregel voorzien. 'Verbouwers kunnen nog tot eind 2017 genieten van het verlaagde tarief van 6 procent voor verbouwingswerken aan woningen die nog geen 10 jaar oud zijn en waarvoor al een contract werd afgesloten vóór 1 januari 2016', leggen de kmo-federatie Bouwunie en de Vlaamse architectenorganisatie NAV uit.

WITTE KASSA VOOR HORECA

Horecazaken met een omzet uit voeding boven 25.000 euro moeten vanaf 1 januari uitgerust zijn met een witte kassa. De federale regering voerde die regeling kort voor het jaareinde in, omdat de Raad van State de oude regeling had vernietigd. Er geldt wel nog een uitzondering tot 2017 voor horecazaken die onder de oude regeling vrijgesteld waren.

De witte kassa - officieel: het geregistreerde kassasysteem - werd ingevoerd als middel in de strijd tegen btw-fraude in de horecasector. Maar in oktober vernietigde de Raad van State de zogenaamde 10-procentregel.

Die regel bepaalde dat zaken die "regelmatig" maaltijden serveren en daar 10 procent van hun omzet uit halen de witte kassa moeten aanschaffen. Om tegemoet te komen aan de kritiek van de Raad van State bepaalde minister van Financiën Johan Van Overtveldt nu dat alle horecazaken met een omzet van minder dan 25.000 euro uit voeding zullen vrijgesteld worden van de witte kassa.

Voor de horecazaken waar de witte kassa sowieso voor vereist is, gaat de regeling zoals gepland in op 1 januari 2016. Andere zaken, die in de oude regeling zo'n systeem niet nodig hadden, maar nu wel, moeten zich voor 1 april 2016 aanmelden, en moeten de regels vanaf 2017 toepassen. Horecazaken die investeringen deden voor een witte kassa, maar nu toch vrijgesteld blijven, krijgen compensaties.

KLEINE ONDERNEMINGEN VRIJGESTELD VAN BTW

Bedrijven die per jaar minder dan 25.000 euro omzet draaien, zijn vanaf 1 januari niet langer verplicht btw-kwartaalaangiften in te dienen.

De bovengrens stijgt vanaf 2016 met 10.000 euro. Ruim 28.000 kmo's zouden van de maatregel kunnen genieten.

Die vrijstelling geldt echter niet voor horeca en de bouw. De regering hoopt zo de administratieve last voor kleine ondernemingen te verminderen.

EERSTE IMPACT TAXSHIFT

Vanaf 1 januari 2016 start de lastenverschuiving weg van arbeid die groei en jobs moet creëren.

De helft van de werknemers zal meteen minstens 44 euro netto extra op zijn loonbriefje vinden en bedrijven zullen minder lasten verschuldigd zijn. Om dat te betalen gaat onder meer een reeks andere taksen en accijnzen omhoog.

Pas tegen 2020 zal het hele pakket maatregelen doorgevoerd zijn.

De suikertaks is een van die taksen die het systeem moet helpen financieren. In 2016 moet hij al 50 miljoen euro opbrengen voor de staatskas.

De maatregel om op esthetische chirurgie btw in te voeren, past ook binnen de taxshift. Op dergelijke ingrepen staat voortaan een btw-tarief van 21 procent. Voor therapeutische chirurgie is nog altijd geen btw verschuldigd.

Voor bedrijven bestaat de belangrijkste maatregel erin dat voor de aanwerving van een eerste werknemer een levenslange vrijstelling geldt op de sociale werkgeversbijdragen voor dat personeelslid.

De maatregel geldt voor aanwervingen tussen 2016 en eind 2020. De al bestaande voordelen voor de eerste vijf aanwervingen worden zo verschoven naar de tweede tot en met zesde aanwerving.

In totaal gaat het om een bedrag van zowat 7,2 miljard euro, waarvan 4,45 miljard moet zorgen voor meer koopkracht en 2,9 miljard de competitiviteit van onze bedrijven moet aanzwengelen. Behalve de suikertaks en de taks op esthetische chirurgie moet de taxshift ook gefinancierd worden door een stijging op intresten uit obligaties en dividenden, komt er een taks op fiscale constructies in het buitenland en een speculatietaks.

Ook de accijnzen op diesel, alcohol en tabak stijgen. Een nieuw systeem van fiscale regularisatie, de strijd tegen fiscale fraude en bijkomende hervormingen bij de overheid moeten de operatie verder rond maken.

ROOKMELDERS VERPLICHT

In alle woningen die meer dan 70 jaar oud zijn en die verhuurd worden, moeten vanaf 1 januari 2016 de nodige rookmelders aanwezig zijn. Het zijn de verhuurders van de woningen die daarvoor moeten zorgen.

Het gaat om een nieuwe stap in de uitvoering van een Vlaams decreet uit 2012 over 'de beveiliging van woningen door optische rookmelders'.

Dat decreet bepaalde al dat er rookmelders aanwezig moeten zijn in alle huurwoningen waarvoor vanaf 2013 een nieuw huurcontract werd afgesloten.

Dat wordt nu uitgebreid naar woningen van voor 1945 die verhuurd worden als hoofdverblijfplaats en waarvan het huurcontract voor 2013 werd afgesloten. In sociale huurwoningen geldt de verplichting vanaf 1 januari voor woningen gebouwd tot 1979.

Voldoende rookmelders betekent dat 'de zelfstandige woning (eengezinswoning, appartement of studio) of kamerwoning op elke bouwlaag uitgerust moet zijn met minstens één rookmelder. In kamerwoningen moet bovendien elke kamer uitgerust zijn met minstens één rookmelder', zo staat op de website van het agentschap Wonen-Vlaanderen.

'De verhuurder is verantwoordelijk voor de aankoop en plaatsing van de rookmelders.'

Een woning zonder de nodige rookmelders wordt als niet-conform beschouwd. Ze wordt niet ongeschikt of onbewoonbaar verklaard, maar het verhuren ervan is wel strafbaar.

Vanaf 2019 zullen rookmelders ook verplicht zijn in huurwoningen gebouwd na 1945 met een lopend huurcontract.

STRENGERE ENERGIE-EISEN

De energie-eisen voor nieuwbouwwoningen wordt vanaf 1 januari opnieuw wat strenger. De energienorm, uitgedrukt in het E-peil, bedraagt voortaan E50.

Het E-peil is een maat voor de energieprestaties van een woonst. Hoe lager het E-peil, hoe minder energie de woning verbruikt.

De nieuwe energienorm gaat gepaard met striktere eisen inzake isolatie. De verstrenging is een nieuwe stap naar het 'bijna energieneutraal' bouwen (wat overeenkomt met de energienorm E30), dat in 2021 verplicht zal zijn in Vlaanderen. De volgende stap, naar E40, wordt in 2018 gezet.

De datum van de aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning bepaalt welke EPB-eisen er gelden (en dus niet de datum van de goedkeuring van de vergunning).

De verlaging van het maximale E-peil heeft ook gevolgen voor eventuele premies vanaf 2016. Zo kan je de E-peilpremie van de netbeheerders (Eandis en Infrax) alleen nog krijgen voor bouwaanvragen met een E-peil van maximaal E20.

Een korting op de onroerende voorheffing krijg je alleen nog bij een E-peil van maximaal E30.

In 2013 (de recentste cijfers) bedroeg het E-peil van nieuwbouwwoningen waarvoor een vergunning werd aangevraagd gemiddeld E57. (vrt/belga)