1 op de 10 jongeren één jaar na verlaten schoolbanken werkzoekend

In 2019 verlieten 65.311 jongeren in Vlaanderen de school. Eén jaar later, in 2020, was 10% of 6.600 van deze schoolverlaters bij VDAB ingeschreven als werkzoekend.

Vorig jaar was dat 8,9%. Dat blijkt uit het jaarlijks schoolverlatersrapport van VDAB. Provincie Antwerpen telt het meest aantal schoolverlaters van alle provincies: 19.068 schoolverlaters waarvan 2.113 of 11,1% een jaar later werkzoekend is.

Uit het schoolverlatersrapport blijkt nog steeds dat hoe hoger geschoold, hoe kleiner de kans om na een jaar werkzoekend te zijn. Ook STEM-schoolverlaters doen het goed op de arbeidsmarkt en jongeren met een zorgdiploma blijven hard nodig én vooral gegeerd.

De coronacrisis treft ook jongeren die de schoolbanken verlaten. Zeker voor schoolverlaters uit opleidingen in sectoren die hard getroffen werden door de crisis loopt de aansluiting met de arbeidsmarkt moeilijker.

Ruim 65.000 jongeren verlieten de schoolbanken in 2019. Een jaar later waren 6.600 jongeren nog op zoek naar werk.

Hiermee stijgt het werkzoekendenpercentage met 1,2% tegenover het jaar ervoor. Vorig jaar was 8,9% van de jongeren die de school verlaten hadden, 1 jaar later nog werkzoekend.

"Binnenkort moeten heel wat jongeren een keuze maken over de studierichting die ze willen volgen. Weten welke studierichtingen goed scoren, kan helpen om die keuze te maken. Op dat vlak zien we wit jaar geen verrassingen in het schoolverlatersrapport.

Het hebben van een diploma verhoogt je kansen aanzienlijk en kies je voor de zorg of STEM, dan is er ook een grote kans op succes. Wel blijkt dat de coronacrisis ook de jongeren treft. 1 op de 10 heeft een jaar na het verlaten van de schoolbanken geen job.

Toch zijn er al positieve signalen. In de maandelijkse werkzoekendencijfers zien we duidelijk dat het aantal jongeren dat werkzoekend is sterk daalt dit jaar. Ik doe nu vooral een oproep naar onze jongeren om een richting te kiezen die hen echt interesseert en passioneert.

Wie droomt van een eigen kapperszaak of beroep als reisprofessional, moet daarvoor durven gaan. Met deze informatie willen we jongeren wel meer bewust maken van hun keuze en de invloed die die keuze kan hebben op de professionele loopbaan, zeker in tijden van crisis." - Hilde Crevits

Schoolverlaters in Antwerpen

Provincie Antwerpen telt het meest aantal schoolverlaters van alle provincies: 19.068 schoolverlaters waarvan 2.113 of 11,1% een jaar later werkzoekend is.

Met een werkzoekendenpercentage van 11,1% verloopt de aansluiting met de arbeidsmarkt voor Antwerpse schoolverlaters het minst vlot van alle provincies. Het aandeel ongekwalificeerde schoolverlaters uit Antwerpen blijft stabiel op 11%.

Dat is het hoogste aandeel van alle provincies. Voor schoolverlaters die het secundair onderwijs niet afgerond hebben, verloopt de start van de loopbaan moeilijk.

30% van de Antwerpse schoolverlaters komt uit de stad Antwerpen. Het werkzoekendenaandeel van alle Antwerpse centrumsteden ligt boven het Vlaamse en provinciale werkzoekendenaandeel.

Voor stad Antwerpen is dat 14,6%, daarna volgen stad Mechelen (11,7%) en stad Turnhout (11,4%). De stad Antwerpen heeft, na Vilvoorde, het hoogste aandeel ongekwalificeerde schoolverlaters van alle centrumsteden (15,8%).

Impact coronacrisis

Het schoolverlatersrapport 2021 onderzoekt de jongeren die in 2019 de school verlieten en hoeveel van deze schoolverlaters op 30 juni 2020 als werkzoekend waren ingeschreven bij VDAB.

De onderzochte jongeren betraden de arbeidsmarkt dus op een moment dat er nog geen sprake was van covid-19 en dat de Vlaamse arbeidsmarkt het vrij goed deed, met een hoog aantal vacatures.

Vanaf maart 2020, met de ingang van de lockdown en strikte maatregelen, kregen we een andere situatie en nam het aantal werkzoekenden opnieuw toe, samen met een terugval van het aantal vacatures.

Sommige jongeren vonden daardoor moeilijker hun weg op de arbeidsmarkt. Het gaat vooral over schoolverlaters uit opleidingen die gelinkt kunnen worden aan sectoren en beroepen waar de werkgelegenheid zwaar te lijden had onder de vroege coronacrisis en waarin er minder kansen op een job waren.

Denk aan studenten uit opleidingen in horeca, toerisme en schoonheidsverzorging. Twee opvallende voorbeelden van opleidingen die al jaren tot de best scorende opleidingen behoren, maar waarvan schoolverlaters het in juni 2020 door corona moeilijker kregen op de arbeidsmarkt, zijn 'Restaurantbedrijf en drankenkennis' en 'Esthetische lichaamsverzorging'.

Richtingen in STEM en zorg bieden meeste kans op werk

In onze door technologie gedreven kennismaatschappij blijft er grote nood aan wetenschappelijke en technische profielen.

De schoolverlaters uit een STEM-opleiding vinden globaal gezien dan ook vlot aansluiting met de arbeidsmarkt, vooral de hoger opgeleiden. Slechts 7 jongeren op 100 met een STEM-diploma zijn na een jaar werkzoekend.

Schoolverlaters uit 'Industriële wetenschappen en technologie' en 'Toegepaste wetenschappen', de zogenaamde industrieel en burgerlijk ingenieurs, blijven zeer in trek. STEM-opleidingen die zich in de creatieve sector situeren, doen het evenwel minder goed. Bij de STEM-opleidingen in het secundair onderwijs zijn het vooral specialisatie-opleidingen die goed scoren en een duidelijke meerwaarde vormen. In het BSO scoren de opleidingen 'Land- en tuinbouw' en 'Koeling en warmte' het best. Op TSO-niveau waren het in de eerste plaats de STEM-opleidingen binnen 'Auto' en 'Hout'.

Schoolverlaters die een opleiding volgden voor een zorgberoep hadden in het algemeen de beste kansen op de arbeidsmarkt. Er heerst al jaren een groot tekort aan verzorgend personeel, in de eerste plaats aan verpleegkundigen, zorgkundigen en professionals in de jeugd- en gehandicaptenzorg. Door de coronacrisis is deze nood extra duidelijk geworden. Schoolverlaters stroomden dan ook vlot uit naar werk. Slechts 5% van de jongeren met een zorgdiploma was een jaar later werkzoekend. Positief is vooral ook dat toekomstige zorgverleners zich niet hebben laten afschrikken door de coronacrisis. In 2020 kozen meer studenten voor een zorgopleiding in het hoger onderwijs, in de eerste plaats voor de opleiding 'Verpleegkunde'.

Hoe hoger geschoold, hoe meer kansen

Opnieuw blijkt dat hoe hoger geschoold de schoolverlater is, hoe lager de kans om na een jaar werkzoekend te zijn.

Van alle schoolverlaters die in 2019 ongekwalificeerd de arbeidsmarkt betraden, was gemiddeld 28% na een jaar werkzoekend. Van de schoolverlaters met een getuigschrift of diploma secundair onderwijs was 11% een jaar later werkzoekend. Van de schoolverlaters met een hoger diploma was slechts 5% na een jaar werkzoekend.

Specialisatiejaar is opstap naar werk

Een specialisatiejaar in het beroeps- of technisch secundair onderwijs vergemakkelijkt de opstap naar werk. In zo'n jaar doen ze extra werkervaring op, alvorens de arbeidsmarkt te betreden.

Zo'n specialisatiejaar is sterk gericht op de praktijk en leren op de werkvloer. Hierdoor zijn leerlingen beter voorbereid op de arbeidsmarkt en daalt de kans dat ze een jaar na het verlaten van de school, werkzoekend zijn.

In juni 2020 was 17% van de BSO-schoolverlaters die na 6 jaar de schoolbanken verlieten, werkzoekend. Van de jongeren die een zevende jaar erbij deden, was nog maar 11% werkzoekend. Bij schoolverlaters uit TSO is 12% na 6 jaar en 7% na een zevende jaar werkzoekend.

Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder VDAB: "Een bewuste studiekeuze is superbelangrijk voor een mooie en leuke loopbaan. Informeer je over hoe de arbeidsmarkt evolueert, leg dat naast wat je interesseert en energie geeft, zoek naar waar die 2 samenvallen, en ga ervoor.

Dat is de boodschap die ik aan elke jongere die vandaag voor een studiekeuze staat kan geven. VDAB kan je helpen bij elke stap. Surf eens naar onze website, en laat je inspireren!"

Hilde Crevits, Vlaams minister van Werk: "Dat een crisis een impact kan hebben op de arbeidsmarktpositie van schoolverlaters of jongeren is niet nieuw.

Daarom dat ik als minister van Werk samen met het Europees sociaal fonds ongeveer 50 miljoen euro investeer de komende 3 jaar (van december 2020-december 2023) in 50 lokale partnerschappen over heel Vlaanderen om meer dan 12.000 kwetsbare jongeren onder de 30 jaar te begeleiden naar werk en drempels hierbij weg te helpen.

Deze partnerschappen bestaande uit gespecialiseerde jongerenorganisaties, lokale besturen en VDAB willen een antwoord bieden op enkele knelpunten in de dienstverlening naar kwetsbare jongeren, zoals de versnippering en overlap in het aanbod en de vele doorverwijzingen.

De partnerschappen bundelen expertise in verschillende levensdomeinen, zodat ze kunnen inspelen op zeer uiteenlopende hulpvragen van jongeren."